Komisja Europejska przyjęła tymczasowe porozumienie polityczne w sprawie rozporządzenia UE dotyczącego łańcuchów dostaw wolnych od wylesiania. Czego Bruksela będzie wymagała od producentów mebli?

Reklama

Unia Europejska chce ograniczyć swój wpływ, jako konsumenta, na globalne wylesianie i degradację lasów. Mają w tym pomóc przepisy, zgodnie z którymi importowane i eksportowane towary, także meble, oraz łańcuchy dostaw nie powinny powodować wylesiania.

Na liście znalazły się m.in. olej palmowy, bydło, soja, kawa, kakao, kauczuk i drewno, a także produkty pochodne, takie jak wołowina, czekolada i meble. O szczegółach właśnie poinformowała Komisja Europejska.

Czego oczekuje Unia Europejska od firm produkujących meble?

Nowe prawo zagwarantuje, że zestaw kluczowych towarów wprowadzanych na unijny rynek nie będzie przyczyniał się do wylesiania i degradacji lasów na terenie Unii i w innych częściach świata. Ponieważ Unia Europejska jest główną gospodarką i konsumentem tych towarów, wśród których są meble, krok ten pomoże powstrzymać znaczną część światowego wylesiania i degradacji lasów, a tym samym ograniczyć emisje gazów cieplarnianych i utratę różnorodności biologicznej.

To ważne porozumienie pojawia się tuż przed rozpoczęciem przełomowej konferencji w sprawie różnorodności biologicznej (COP15). W dniach 7-19 grudnia 2022 r. w Montrealu rządy państw z całego świata uzgodnią nowy zestaw celów, które będą kierować globalnymi działaniami do 2030 r. Podczas spotkania na szczycie opracowana zostanie strategia ochrony przyrody na najbliższe dziesięciolecia.

Porozumienie polityczne, o którym poinformowała dzisiaj Komisja Europejska, okazało się możliwe do osiągnięcia po 12 miesiącach od złożenia przez nią wniosku.

Ostateczna wersja opiera się na głównych elementach zaproponowanych przez KE, a mianowicie:

• przeciwdziałaniu wylesianiu niezależnie od tego, czy jest ono legalne czy nielegalne;
• ścisłych wymogach dotyczących identyfikowalności, łączących towary z gruntami rolnymi, na których je wyprodukowano
• systemie analizy porównawczej dla poszczególnych krajów.

Porozumienie polityczne w sprawie przepisów UE dotyczących wylesiania stanowi ważny punkt zwrotny w globalnej walce z wylesianiem. Dokonując ekologicznej transformacji w Unii Europejskiej, chcemy również zadbać o to, aby nasze łańcuchy wartości stały się bardziej zrównoważone. Walka z wylesianiem jest pilnym zadaniem dla tego pokolenia i wspaniałym dziedzictwem, które możemy pozostawić następnym – skomentował Frans Timmermans, wiceprzewodniczący wykonawczy ds. Europejskiego Zielonego Ładu (wypowiedź z 5 grudnia 2022 r.)

Nowe zasady należytej staranności dla przedsiębiorstw

Najnowsze rozporządzenie ustanawia obowiązkowe i niezwykle surowe zasady należytej staranności (Due Diligence) dla przedsiębiorstw, które chcą wprowadzić odpowiednie produkty np. meble na rynek Unii Europejskiej lub je wyeksportować. Przedsiębiorcy będą musieli udowodnić, że produkty te są zarówno wolne od wylesiania (wyprodukowane na gruntach, które nie były przedmiotem wylesiania po 31 grudnia 2020 r.), jak i legalne (zgodne ze wszystkimi stosownymi przepisami obowiązującymi w kraju produkcji).

ZOBACZ TAKŻE: Kronospan nie przejmie Pfleiderer Polska

Firmy będą również zobowiązane do gromadzenia dokładnych informacji geograficznych na temat gruntów rolnych z uprawami, z których pochodziły wykorzystywane przez nich do produkcji towary. Państwa członkowskie muszą natomiast zadbać o to, by nieprzestrzeganie przepisów prowadziło do wymierzania odstraszających kar i skutecznego ich egzekwowania.

Lista towarów objętych nowymi przepisami będzie regularnie poddawana przeglądowi i aktualizowana, z uwzględnieniem nowych danych, takich jak zmieniające się modele wylesiania.

Produkcja podwyższonego ryzyka?

Komisja uruchomi system analizy porównawczej, w ramach którego ocenione zostaną kraje lub ich części oraz ich poziom ryzyka wylesiania i degradacji lasów – wysoki, standardowy lub niski – uwzględniając również ekspansję rolniczą w celu produkcji siedmiu towarów i produktów pochodnych. Obowiązki przedsiębiorstw będą zależały od poziomu ryzyka. Pomoże to również ukierunkować działania UE wraz z krajami partnerskimi na rzecz powstrzymania wylesiania, przy jednoczesnym zwróceniu szczególnej uwagi na sytuację społeczności lokalnych i ludności rdzennej.

Jakie kroki podejmie Unia Europejska?

Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej będą musiały teraz formalnie przyjąć nowe rozporządzenie, zanim będzie ono mogło wejść w życie. Po wejściu w życie rozporządzenia podmioty gospodarcze, w tym handlowe, będą miały 18 miesięcy na wdrożenie nowych przepisów. Mikro- i małe przedsiębiorstwa będą mogły skorzystać z dłuższego okresu dostosowawczego, a także z innych przepisów szczegółowych.

Jaki jest stan faktyczny?

Jeśli chodzi o sytuację lasów w UE, w sprawozdaniu „Stan lasów Europy w 2020 r.” stwierdzono, że w latach 1990–2020 powierzchnia lasów w Europie zwiększyła się o 9 %, ilość dwutlenku węgla składowanego w biomasie wzrosła o 50 %, a podaż drewna wzrosła o 40%. Według sprawozdania Europejskiej Agencji Środowiska „Stan środowiska w 2020 r.” mniej niż 5 % europejskich obszarów leśnych uznaje się jednak za niezakłócone ludzką działalnością lub naturalne.

Wylesianie i degradacja lasów są ważnymi czynnikami powodującymi zmianę klimatu i utratę różnorodności biologicznej. Komisja Europejska uznaje je za dwa kluczowe wyzwania środowiskowe naszych czasów. Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) szacuje, że w latach 1990-2020 wylesienie spowodowało utratę 420 mln ha lasów, czyli obszaru większego niż Unia Europejska. Jeśli chodzi o utratę powierzchni netto (różnica między powierzchnią lasów wyciętych a nową powierzchnią lasów zasadzonych lub zregenerowanych), FAO szacuje, że w analogicznym okresie świat stracił około 178 mln ha pokrywy leśnej, co stanowi obszar trzykrotnie większy od Francji.

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) podaje, że 23% całkowitej antropogenicznej emisji gazów cieplarnianych (2007-2016) pochodzi z rolnictwa, leśnictwa i innych sposobów użytkowania gruntów. Około 11% ogólnych emisji pochodzi z leśnictwa i innego użytkowania gruntów, głównie wylesiania, natomiast pozostałe 12% to bezpośrednie emisje z produkcji rolnej, takie jak hodowla i nawozy.

Źródło: Komisja Europejska. Opracowanie: Anna Szypulska.