Coraz częściej słyszy się opinie, że we współczesnym świecie liczą się konkretne umiejętności, zdobywane na drodze doświadczenia, a nie wiedza teoretyczna wynoszona ze szkół. Czy tego typu opinie mają pokrycie w faktycznej sytuacji na rynku pracy?

Reklama

Branża meblarska zmienia się, zmieniają się więc i potrzeby dotyczące kwalifikacji pracowników. Zatrudnienie w branży znajdują osoby o różnym wykształceniu. To osoby, które albo mają doświadczenie z poprzedniego miejsca pracy, albo muszą zdobyć w nowej firmie praktyczne umiejętności.

Zdaniem Tomasza Wiktorskiego z B+R Studio coraz rzadziej mamy do czynienia z osobami mającymi wykształcenie w zakresie pracy z drewnem. Znacznie częściej firmy meblarskie poszukują operatorów maszyn i urządzeń. Coraz bardziej ceni się też umiejętności programowania robotów. Obecnie w szeregu firm znajdziemy więcej informatyków niż stolarzy – obrazowo wyjaśnia Tomasz Wiktorski.

Czego oczekują pracodawcy?

Z raportu „Rynek pracy, edukacja, kompetencje”, opublikowanego przez PARP w grudniu 2023 r. wynika, że w I kwartale br.:

• 33% firm planuje zwiększyć zatrudnienie,
• 16% prognozuje redukcje miejsc pracy,
• 49% nie przewiduje zmian w składzie swoich zespołów,
• 2% nie wie, co przyniesie I kwartał.

W listopadzie 2023 r. na 50 największych portalach rekrutacyjnych w Polsce pracodawcy opublikowali 233,1 tys. nowych ofert pracy. To o 9% mniej niż miesiąc wcześniej, a także o 22% mniej w porównaniu z listopadem 2022 r. Wzrost liczby ofert pracy r/r zanotowano tylko w przypadku zawodów z branży zdrowia (+17%). Spadek odnotowano natomiast we wszystkich innych analizowanych branżach. W sektorze IT spadek wyniósł 44%, HR – 39%, finanse – 48%, marketing i sprzedaż – 24%, prawo – 6%, natomiast praca fizyczna – 2%.

Ubiegający się o pracę oceniają swoje kompetencje dość wysoko. Jak atut w kontekście pracy najczęściej wymieniają samodzielność w wykonywaniu zadań, co zaznaczyło 57% respondentów. Ponad połowa (52%) za swoją zaletę uznaje zdolność do nabywania nowej wiedzy. Umiejętność uczenia się nowych technologii wskazało 45% respondentów, natomiast umiejętność adaptacji do nowych warunków – 44% badanych. Pozytywne nastawienie do wyzwań i trudności w pracy to z kolei atut 42% ankietowanych. Rzadziej badani wśród swoich zalet wskazywali budowanie dobrych relacji z przełożonymi (39%) i klientami (36%), a także poczucie humoru (36%).

Europa ceni umiejętności

Raport „Rynek pracy, edukacja, kompetencje” opisuje również zjawiska na europejskim i pozaeuropejskim rynku pracy. Przedstawia wyniki badań dotyczących skali niedoboru umiejętności w małych i średnich przedsiębiorstwach w UE, Islandii, Norwegii, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Macedonii Północnej, Turcji, USA, Kanadzie, a także Japonii. Badanie przeprowadzono w 27 państwach na przełomie września i października 2023 r., natomiast próba badawcza wyniosła 19.350 przedsiębiorstw.

Wśród trzech najważniejszych problemów, z którymi borykają się MŚP, respondenci zaznaczyli:

• trudności w znalezieniu pracowników o odpowiednich umiejętnościach (54%),
• przeszkody regulacyjne, a także obciążenia administracyjne (34%),
• ograniczony dostęp do środków finansowych, w tym z powodu otrzymywania płatności z opóźnieniem (21%).

We wszystkich państwach członkowskich UE (z wyjątkiem Polski), największy odsetek MŚP uznaje „trudności w znalezieniu pracowników o odpowiednich umiejętnościach” za jeden z najpoważniejszych problemów. W 18 państwach członkowskich co najmniej połowa respondentów wskazała ten problem jako najważniejszy. W Polsce najwięcej respondentów zadeklarowało „przeszkody regulacyjne lub obciążenia administracyjne” (54% vs 34% średnia UE). 38% ankietowanych z MŚP stwierdziło, że w ciągu ostatnich 24 miesięcy było „bardzo trudno” znaleźć pracowników o odpowiednich umiejętnościach. Z kolei 24% respondentów stwierdziło, że było to „nieco trudne”.

Średnio w UE 42% MŚP nie ma aktualnie żadnych wolnych stanowisk do obsadzenia. Odsetek firm w UE, które mają co najmniej jedno wolne miejsce, waha się od 12% (Holandia) do 28% (Finlandia). Odsetek MŚP zgłaszających posiadanie od 3 do 5 otwartych stanowisk waha się od 3% w Luksemburgu do 23% w Bułgarii. W krajach poza UE najwyższy odsetek MŚP (78%), które nie dysponują wolnymi miejscami do obsadzenia, odnotowano w Kanadzie.

Wśród głównych przyczyn niedoboru pracowników największa liczba firm wskazała na ograniczoną liczbę kandydatów lub ich całkowity brak (56%). Istotnym czynnikiem było stwierdzenie, że kandydaci nie spełniają wymagań dotyczących odpowiednich kwalifikacji, umiejętności, a także doświadczenia (54%).

Czy sztuczna inteligencja zastąpi człowieka?

Raport PARP prezentuje też wyniki wpływu sztucznej inteligencji na przyszłość pracy, a także umiejętności pracowników w perspektywie najbliższych 5 lat. Opiera się na wiedzy eksperckiej, zebranej przez LinkedIn od miliarda specjalistów i 67 mln firm korzystających z tej platformy.

W ciągu ostatniego roku sztuczna inteligencja szybko stała się integralną częścią kulturowego, a także biznesowego mainstreamu. Na platformie LinkedIn zaobserwowano wzrost rozmów na temat sztucznej inteligencji o 70%. Od grudnia 2022 r. do września 2023 r. liczba wyświetleń ofert pracy związanych ze sztuczną inteligencją w 7 głównych gospodarkach (Australia, Brazylia, Francja, Niemcy, Indie, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone) wzrosła średnio o 12%.

Nastroje związane z generatywną sztuczną inteligencją (GAI) są głównie optymistyczne. Większość, bowiem aż 74% osób na stanowiskach kierowniczych uznaje, że GAI przyniesie korzyści ich zespołom. Z kolei 47% sądzi, że wspomoże ona ich rozwój zawodowy, umożliwiając szybszy dostęp do wiedzy, a także nowych spostrzeżeń. Warto tutaj jednak zwrócić uwagę na presję związaną z koniecznością dostosowania swoich umiejętności do narzędzi opartych na AI.

Choć specjaliści muszą nabywać umiejętności związane z AI, to ciągłe doskonalenie umiejętności interpersonalnych powinno stanowić priorytet. Integracja umiejętności z zakresu sztucznej inteligencji z interpersonalnymi pozwoli specjalistom utrzymać konkurencyjność na rynku pracy, który coraz bardziej docenia umiejętności, których sztuczna inteligencja nie może zreprodukować.

52% pokolenia milenialsów i 48% pokolenia Z na świecie wierzy, że sztuczna inteligencja będzie ich wspierać w rozwoju kariery, zapewniając szybszy dostęp do wiedzy i spostrzeżeń, co pomoże im zyskać większą pewność siebie w pracy.

I wiedza, i umiejętności

Umiejętności to praktyka, dająca namacalne efekty, natomiast wiedza to teoria, często trudno przyswajalna, nudna, mało atrakcyjna. Tak często uważają młodzi ludzie, którzy wolą zdobywać umiejętności, a nie spędzać czas nad książkami. To niewątpliwie znak naszych czasów, napiętnowanych przez działanie, zmiany, potrzebę szybkiego dopasowania się, a także nowe technologie. Czy jednak rzeczywiście wiedza stała się zbędna na współczesnym rynku pracy?

Nic bardziej mylnego – odpowiadają Danuta Pawlik, kierownik komunikacji i Justyna Lipska, kierownik personalny w Schattdecor. Każda praktyczna umiejętność opiera się na wiedzy. Wiedza to fundament, na którym budujemy rozwój kompetencji. Pozwala nam ona powiązać informacje, dane, stanowi podstawą dedukcji i łączenia faktów. Nie mając podstaw z fizyki, chemii, matematyki nie zrozumiemy procesów zachodzących w otaczającym nas świecie. Nie zrobi tego za nas sztuczna inteligencja, ponieważ ktoś, czyli my, musi  ją nakarmić informacjami – dodają.

Wiedza nie jest więc suchym zbiorem faktów, który nie przekłada się na praktykę. Jest dynamicznym zasobem, który podlega zmianom i pozwala dokonywać selekcji informacji. Posługiwanie się wiedzą to bardzo ważna umiejętność, którą należy posiąść, jeśli chcemy odnieść zawodowy sukces. Praktyczne działanie w wielu dziedzinach szybko rozwijającego się świata wymaga ciągłego zdobywania nowej wiedzy – przekonują Danuta Pawlik i Justyna Lipska.

Umiejętności są niezwykle ważne w życiu zawodowym, ale braki w wiedzy czy trudności w jej uporządkowaniu mogą okazać się poważną przeszkodą w rozwoju zawodowym. Dlatego Schattdecor cały czas wspiera edukację młodych ludzi w zakresie szkół branżowych, a także wyższych, jak Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu.

Przekazywanie wiedzy fachowej dotyczącej zadruku czy projektowania wzornictwa traktujemy jako swoistą misję firmy. Mamy też świadomość, że jest to działanie win-win. Na tej drodze zdobywamy jako pracodawca dobrze przygotowanych, wykształconych pracowników – mówią Danuta Pawlik i Justyna Lipska.

Jakich kompetencji szukają firmy?

Dynamiczna sytuacja gospodarcza objawia się spowolnieniem w wielu branżach, w tym w branży meblarskiej. Pojawiają się informacje o trudnej sytuacji wielu przedsiębiorstw, co z kolei wpływa na rynek pracy. Z uwagi na obecne wyzwania, firmy stają się bardziej ostrożne w podejściu do kwestii zatrudniania i rozwoju. Niektóre muszą nawet podejmować decyzje o redukcjach.

W Deftrans zawsze kładliśmy nacisk na partnerskie relacje między pracownikami a pracodawcą. To podejście utrzymywaliśmy zarówno w czasach prosperity na rynku pracy, jak i teraz, gdy podaż pracy rośnie. Zrozumieliśmy, że rynek ewoluuje, a gospodarka działa w cyklach, natomiast my chcemy budować pozycję stabilnego partnera dla wszystkich klientów, również tych wewnętrznych, stale i niezmiennie – mówi Marcin Gorzecki, dyrektor operacyjny w firmie Deftrans.

W obliczu tych zmian, nieustannie stawiamy na rozwój ludzi i budowę solidnego zespołu. Skupiamy się na integracji firmy i oferujemy naszym pracownikom różnorodne możliwości rozwoju poprzez udział w projektach, co przełoży się na rozwój całego przedsiębiorstwa – dodaje Marcin Gorzecki.

Michał Mróz, wiceprezes Zarządu Paged Meble, podkreśla, że firma stale rozwija się, dostosowując do zmieniającego się otoczenia i zwiększając apetyt na innowacje. W procesie tworzenia nowoczesnych rozwiązań technologicznych wspiera nas Paged LabTech, spółka Grupy Paged utworzona w 2019 roku. Jej zespół naukowców i technologów skupia się na poszukiwaniu bardziej ekologicznych i trwałych rozwiązań, także w kontekście Paged Meble – mówi Michał Mróz.

W obliczu postępu technologicznego, aplikacji AI w prowadzeniu biznesu i rosnącej świadomości klientów, szczególnie w kontekście zrównoważonego rozwoju, dążymy do tego, aby nasze zespoły poszerzały swoją wiedzę i wdrażały rozwiązania z tych obszarów. Dodatkowo rozwijamy kompetencje w zarządzaniu projektami, a także inwestujemy w rozwój kadr poprzez systematyczne szkolenia dla liderów. Stawiamy również na rozwijanie umiejętności związanych z E-commerce i digitalizacją. Uznajemy je za kluczowe dla naszego dalszego wzrostu – podsumowuje Michał Mróz.

TEKST: Marek Hryniewicki

Artykuł został opublikowany w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 4/2024.