Wydarzenia na Ukrainie zwiększyły zainteresowanie krajami byłego ZSRR. Jak istotnym elementem światowej gospodarki jest Rosja i Wspólnota Niepodległych Państw? Na ile kraje WNP są ważnym partnerem handlowym dla Polski?

Reklama

W opracowanym przez MFW zastawieniu państw świata pod względem ich PKB ważonego parytetem siły nabywczej Wspólnota Niepodległych Państw i tworzące ją kraje (Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Rosja, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukraina i Uzbekistan) i Gruzja (była członkiem WNP w latach 1993-2009) zajmują dość odległe miejsca. Ich łączne PKB wynosiło w 2012 r. niespełna 3,6 bln USD, co stanowiło 4,3% światowego PKB. Dla porównania: udział Unii Europejskiej w światowym PKB wynosił 19,4%, w tym Niemiec – 5,6%. Z kolei udział USA to 18,9%, natomiast Chin – 14,9%, a Polski ok. 1%. Identyczny był udział wspomnianej dwunastki w światowym eksporcie towarów. W 2012 r. wynosił on 4,3% z eksportu szacowanego na 18,3 bln USD.

Czy Wspólnota Niepodległych Państw jest ważnym partnerem dla Polski?

Autorzy przygotowanego przez DSiA raportu „Współpraca handlowa Polski z krajami WNP, w szczególności z Rosją, Ukrainą i Białorusią” zwracają uwagę, że struktura towarowa polskiego eksportu na rynki Wspólnoty uległa w ostatnich latach przeobrażeniom. W latach 2007-12 zyskały na znaczeniu artykuły rolno-spożywcze (wzrost udziału o 5,6 pkt. proc., do 14,1%). Straciły wyroby metalurgiczne (o 3,9 pkt. proc., do 8,7%) i drzewno-papiernicze (o 4,1 pkt. proc., do 4,9%). Z kolei dominujące w eksporcie wyroby elektromaszynowe nieznacznie zwiększyły swój udział – o 0,5 pkt. proc., do 36,3%.

Eksport produktów żywnościowych do WNP osiągnął w 2012 r. poziom 2 mld euro. Największa jego część trafia do Rosji (52%), na Ukrainę (25%) i Białoruś (15%).

ZOBACZ TAKŻE: Eksport mebli na Wschód spadnie

Eksport wyrobów metalurgicznych na rynki Wspólnota Niepodległych Państw dynamicznie rósł w ciągu kilku lat przed kryzysem, osiągając w 2008 r. poziom ponad 1,3 mld euro. W 2009 r. spadł o blisko 40% i do 2012 r., kiedy to jego wartość wyniosła nieco ponad 1,2 mld euro, nadal nie został odbudowany. W latach 2007-12 zmieniła się struktura geograficzna eksportu metalurgicznego do WNP. O ile jeszcze w 2007 r. największa część tego wywozu (ponad 46%) trafiała na Ukrainę, o tyle w 2012 r. dominującym odbiorcą była Rosja (blisko 54%). Zwiększyło się też znaczenie rynku białoruskiego – jego udział w łącznym polskim eksporcie metalurgicznym do WNP wzrósł o 3 pkt. proc., do 10,7%.

Istotne zmiany struktury odbiorców wewnątrz WNP dotyczyły także produktów przemysłu chemicznego i wyrobów elektromaszynowych. Ponad 60% tych drugich w 2012 r. trafiło do Rosji, podczas gdy w 2007 r. była ona odbiorcą ok. 46%. W tym czasie znacząco zmniejszyło się znaczenie Ukrainy – z blisko 41% do 23%. Podobna sytuacja nastąpiła w eksporcie wyrobów chemicznych, gdzie udział Rosji zwiększył się o blisko 4 pkt. proc., do 52,7%, zaś Ukrainy spadł o 7,6 pkt. proc., do 28,7%.

Import to głównie surowce energetyczne

Struktura towarowa importu do Polski z rynków Wspólnoty w latach 2007-12 nie uległa zasadniczym zmianom. Dominującą rolę utrzymują surowce energetyczne – ropa naftowa i gaz ziemny stanowią ok. 80% łącznego importu do Polski z WNP. O ile jednak wzrost wolumenu importu tych surowców pozostaje od lat względnie stabilny, to dynamicznie rosnąca wartość tego importu jest przede wszystkim pochodną wzrostu światowych cen tych surowców.

ZOBACZ TAKŻE: Niepokoi nas sytuacja na rynkach wschodnich

W latach 2007-2012 wydatki importowe na zakup ropy naftowej, a także gazu ziemnego zwiększyły się o blisko 10 mld euro. Taki wzrost wartości importu tych surowców energetycznych w ponad 80% był efektem wzrostu ich cen na światowych rynkach. W niespełna 20% był zaś wynikiem zwiększenia wolumenu ich importu.

TEKST: Marek Hryniewicki

Artykuł został opublikowany w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 5/2014