Polskie meble obecne są na rynku kazachstańskim od kilkunastu lat i chociaż obecnie stanowią niespełna 2% całego importu mebli do Kazachstanu i zaledwie 0,15% polskiego eksportu mebli ogółem, to jednak warto mieć ten kraj w orbicie zainteresowań.

Reklama

Pod względem warunków prowadzenia działalności gospodarczej Kazachstan zajmuje 49. miejsce na liście opublikowanej przez Bank Światowy (źródło: Doing Business 2013). Wymienia się go wśród państw o wysokiej atrakcyjności inwestycyjnej. Szczególnie dobrze wypada pod względem ochrony inwestorów (10. miejsce na liście BŚ), płatności podatkowych (17) oraz rozpoczynania biznesu (25).

Z danych Narodowego Banku Kazachstanu z 2012 r. wynika, że najwięcej inwestycji zagranicznych w tym kraju pochodzi z Holandii. Ich wartość to 49 mld dolarów, co stanowi 28% wszystkich inwestycji zagranicznych w Kazachstanie). Drugie miejsce zajmuje Wielka Brytania (24,7 mld dolarów – 14%). Trzecie – Chiny (18,2 mld dolarów – ponad 10%), natomiast czwarte – Stany Zjednoczone (17,9 mld dolarów – ok. 10%). W pierwszej dziesiątce największych inwestorów w Kazachstanie znajdują się jeszcze Francja, Wyspy Dziewicze, Rosja, Japonia, Szwajcaria, a także Austria. Ich udziały nie przekraczają jednak 5%.

ZOBACZ TAKŻE: Dla Kazachów meble z Polski to nie produkt no name

Gospodarka Kazachstanu opiera się przede wszystkim na surowcach (wydobycie i eksport). Rząd tego kraju chce jednak zwiększać udział produkcji towarów gotowych, bazujących na nowoczesnych technologiach. Sam Kazachstan miałby stać się ogniwem łączącym ekonomiczne regiony Europy, obszaru Oceanu Spokojnego i Azji Południowej. Prezydent Nursułtan Nazarbajew zapowiedział, że Kazachstan powinien stać się krajem węzłowym w regionie środkowo-azjatyckim, integratorem wewnątrz-regionalnych stosunków ekonomicznych, centrum pozyskiwania kapitału i inwestycji, rozmieszczenia regionalnych przedsiębiorstw produkcyjnych lub filii największych firm światowych, a także międzynarodowych usług serwisowych zorientowanych na rynek środkowo-azjatycki.

Kazachstan ze wzrostami

Dywersyfikację i modernizację gospodarki, a także stworzenie warunków dla wytwarzania konkurencyjnej produkcji i wzrostu eksportu zakłada obowiązująca od 10 lat „Strategia przemysłowo-innowacyjnego rozwoju Republiki Kazachstanu na lata 2003-2015”. Jako kluczowe dla rozwoju gospodarki wspomniany dokument wymienia produkcję materiałów budowlanych, przemysł tekstylny, metalurgię, przemysł spożywczy, budowę maszyn i urządzeń dla kompleksu naftowo-gazowego, a także biotechnologie, technologie jądrowe i kosmiczne. Problemem kazachstańskiej gospodarki są jednak m.in. niewystarczająca integracja z gospodarką światową, a także stosunkowo słaba międzybranżowa i międzyregionalna integracja gospodarcza wewnątrz samego państwa, niewielki popyt na towary i usługi na rynku wewnętrznym, nierozwinięta infrastruktura produkcyjna i socjalna, techniczne i technologiczne zacofanie przedsiębiorstw oraz zbyt małe wydatki na prace naukowo-badawcze.

Według Departamentu Promocji i Współpracy Dwustronnej Ministerstwa Gospodarki RP prognozy rozwoju gospodarczego Kazachstanu w najbliższych latach przewidują systematyczny wzrost. W projekcie budżetu na lata 2009-2013 założono pierwotnie wzrost na poziomie 5-7% (po korekcie budżetu zmniejszono go do 2,7-4,1%). Realny wzrost w 2009 r. wyniósł 1,1%, w 2010 r. – 7%, w 2011 r. – 7,5%, natomiast w 2012 r. – 5%.

Atrakcyjny partner

Polscy przedsiębiorcy zainteresowani są współpracą z Kazachstanem. Takie m.in. wnioski można było usłyszeć podczas Seminarium Gospodarczego Polska-Kazachstan, zorganizowanego 17 września ub.r. w Astanie. W spotkaniu wzięło udział 60 polskich przedsiębiorstw. Ponadto zaprezentowano warunki działalności i potencjały gospodarcze obu krajów. Podpisano 3 umowy biznesowe, odbyły się dwustronne rozmowy polskich i kazachstańskich przedsiębiorców.

Z kolei 20 listopada 2012 r., podczas Polsko-Kazachstańskiego Forum Gospodarczego, zorganizowanego w Warszawie przez kazachstańską Agencję Kaznex Invest we współpracy z Polsko-Kazachstańską Izbą Handlowo-Przemysłową podpisano 5 dwustronnych dokumentów o współpracy, w tym inwestycyjnej i technologicznej. 15 lutego br. Ministerstwo Gospodarki RP i Polsko-Kazachstańska Izba Handlowo-Przemysłowa zorganizowały kolejne Seminarium Gospodarcze Polska-Kazachstan. Wzięło w nim udział 150 przedstawicieli polskich przedsiębiorstw, organizacji biznesowych i mediów. Podczas seminarium zaprezentowany został Program Promocji Ogólnej dotyczący współpracy z Kazachstanem w 2013 r.

W 2011 r. eksport z Polski do Kazachstanu wyniósł 493,5 mln dolarów. Z kolei import do Polski zamknął się kwotą 514,3 mln dolarów. Tym samym łączne obroty handlowe pomiędzy Polską a Kazachstanem osiągnęły poziom 1.007,8 mln dolarów. Departament Promocji i Współpracy Dwustronnej Ministerstwa Gospodarki RP szacuje, że w 2012 r. polsko-kazachstańskie obroty handlowe spadły o ok. 5% (do poziomu 961 mln dolarów), z tym, że polski eksport wzrósł o ok. 15% (do poziomu 568 mln dolarów), natomiast import obniżył się o ok. 24% (do ok. 393 mln dolarów).

Co Polska eksportuje do Kazachstanu?

W 2011 r. pierwsze miejsce na liście produktów eksportowanych z Polski do Kazachstanu zajmowały wyroby chemiczne (161 mln dolarów, tj. 32,8% całego polskiego eksportu do Kazachstanu). W ub.r. udział wyrobów chemicznych w polskim eksporcie stanowił 28% (ok. 160 mln dolarów). Na drugim miejscu w 2011 r. w eksporcie do Kazachstanu znalazły się wyroby elektromaszynowe (136 mln dolarów, udział 27,5%). Z kolei w 2012 r. udział wyrobów elektromaszynowych w polskim eksporcie wyniósł 31% i zamknął się kwotą ok. 180 mln dolarów, dzięki czemu wyroby te wysunęły się na pierwszą pozycję w strukturze polskiego eksportu. Trzecie miejsce w eksporcie na rynek kazachstański w 2011 r. zajęły artykuły rolno-spożywcze (62,8 mln dolarów, udział 12,7%).

W 2012 r. udział artykułów rolno-spożywczych wzrósł do ok. 15% (ok. 85 mln dolarów). Wśród innych znaczących pozycji w polskim eksporcie Departament Promocji i Współpracy Dwustronnej Ministerstwa Gospodarki RP wymienia także artykuły higieniczno-kosmetyczne, opakowania z papieru i tektury, płyty pilśniowe i tapety, a także płyty wiórowe.

A co Polska importuje z Kazachstanu?

Z kolei import z Kazachstanu zdominowany jest przez produkty mineralne (przede wszystkim gazy ziemne: propan i butan, a także węgiel). Ich udział w 2011 r. wyniósł 78% (ok. 402 mln dolarów). W 2012 r. udział produktów mineralnych w dostawach z Kazachstanu wynosił ok. 76% (ponad 300 mln dolarów, co oznaczało spadek o ponad 20%). Drugą pozycję w imporcie stanowią wyroby chemiczne: w 2011 r. 61 mln dolarów (12% całego importu); w 2012 r. ponad 50 mln dolarów (ok. 13% importu). Trzecie miejsce przypada wyrobom metalurgicznym: w 2011 r. 30,4 mln dolarów (6% udział), w 2012 r. 7 mln dolarów (niespełna 2% udział).

Polskie inwestycje bezpośrednie w Kazachstanie stanowią niewielki odsetek ogółu bezpośrednich inwestycji zagranicznych lokowanych w tym kraju, a realizowane i planowane są głównie w sektorach naftowo-gazowym i farmaceutycznym (polskie firmy obecne są także w przemyśle maszynowym i urządzeń transportowych, produkcji rur z tworzyw sztucznych, a także w przemyśle wyrobów chemii użytkowej). Kazachstańska statystyka szacuje poziom polskich inwestycji bezpośrednich w Kazachstanie na 57 mln dolarów. Liczba firm z udziałem kapitału polskiego to 160. Dla porównania: w 2004 r. takich podmiotów było 73, a w 2002 r. zaledwie 42.

Oclone meble

Z raportu Departamentu Promocji i Współpracy Dwustronnej Ministerstwa Gospodarki RP wynika, że prowadzona w ostatnich latach przez Kazachstan polityka handlowa i inwestycyjna nie stwarzała podmiotom zagranicznym szczególnych ograniczeń w dostępie do rynku kazachstańskiego. W ramach procesu akcesji tego kraju do WTO władze Kazachstanu dostosowują wewnętrzne przepisy prawne z zakresu polityki handlowej i walutowej do wymogów tej organizacji. Upraszcza to dostęp do rynku tego kraju. Zagraniczni inwestorzy mogą liczyć – w ramach dziewięciu specjalnych stref ekonomicznych – na szczególne ulgi i preferencje. Z drugiej strony w ostatnich latach władze tego kraju zwracają szczególną uwagę na rozwój własnej produkcji i zastępowanie nią towarów do tej pory importowanych.

Z odnotowywanych sygnałów przekazywanych przez polskich przedsiębiorców wynika, iż do najważniejszych utrudnień w rozwijaniu wzajemnych kontaktów gospodarczych zaliczyć należy obowiązujący w Kazachstanie system wizowy, przewidujący długotrwałe i skomplikowane procedury uzyskiwania wiz wjazdowych. Występują również problemy z uzyskiwaniem pozwoleń na pracę oraz z systemem licencjonowania, a także przypadki zmiany przez urzędy celne kodów celnych oraz wartości celnej wwożonych z zagranicy towarów. Sygnalizowane są ponadto problemy z egzekwowaniem praw ochrony znaków towarowych oraz preferowaniem przedsiębiorstw krajowych w zakresie dostępu do zamówień publicznych.

Czy Kazachstan to rynek perspektywiczny?

W 2010 r. weszła w życie wspólna importowa taryfa celna Unii Celnej Rosji, Białorusi i Kazachstanu. Zmieniła ona warunki dostępu towarów do tych rynków, w tym do rynku kazachstańskiego. Na dotychczasowym poziomie pozostało ok. 45% pozycji taryfowych Kazachstanu, tyle samo zostało podwyższonych, a na 10% pozycji taryfowych stawki celne zostały obniżone. Zmiany kazachstańskiej taryfy celnej wpłynęły negatywnie na warunki dla polskiego eksportu do tego kraju, w tym także eksportu mebli drewnianych.

Mimo to Kazachstan zajmuje ważne miejsce w polskim systemie promocji gospodarczej, a polskie Ministerstwo Gospodarki wybrało ten kraj jako jeden z 5 rynków perspektywicznych (obok Algierii, Brazylii, Kanady i Turcji), wobec którego w 2013 r. realizowany jest kompleksowy program promocji ogólnej. W ramach tego programu wspierana jest współpraca polskich przedsiębiorców z partnerami kazachstańskimi w najbardziej perspektywicznych obszarach, do których zaliczone zostały m.in. sektor rolno-spożywczy, technika rolnicza i maszyny dla przetwórstwa spożywczego, maszyny dla przemysłu wydobywczego, urządzenia energetyczne, technologie środowiskowe, sprzęt medyczny i farmacja, kosmetyki oraz meble.

W meblach dominuje import

Z informacji publikowanych przez Polsko-Kazachstańską Izbę Handlowo-Przemysłową wynika, że wielkość produkcji mebli w Kazachstanie to ok. 300 mln dolarów rocznie, ale co roku udział krajowych producentów w rynku zmniejsza się mniej więcej o 1 punkt procentowy. Głównymi powodami spadku są relatywnie mała wydajność pracy w tej branży, zapóźnienia technologiczne i dość niska jakość wytwarzanych produktów. Dochodzą do tego także konieczność zapewnienia sobie dostaw półfabrykatów (ponad 70% surowców potrzebnych do wytwarzania mebli stanowi import; ale po utworzeniu unii celnej Rosji, Białorusi i Kazachstanu zniknął problem importu materiałów do produkcji mebli – są one sprowadzane z Rosji bez cła) oraz rozbudowy infrastruktury przemysłowej i transportowej.

Generalnie w Kazachstanie wytwarza się obecnie niemal wszystkie rodzaje mebli, jednak w strukturze towarowej produkcji tej branży zdecydowanie dominują meble biurowe. Różne źródła szacują ich udział w całości produkcji mebli w tym kraju na 25-43%. W samym tylko mieście Ałmaty funkcjonuje ok. 50 dużych, średnich, a także małych przedsiębiorstw specjalizujących się głównie w produkcji mebli biurowych i stanowiących niemal połowę lokalnego rynku.

Głównymi czynnikami określającymi wielkość popytu na kazachstańskim rynku meblarskim są wzrost dochodów ludności i ogólnego poziomu życia, zmiany kulturowe w kazachstańskim społeczeństwie, a także rozwój krajowego systemu bankowego. Dla wielu Kazachów podstawowym kryterium branym pod uwagę przy zakupie mebli pozostaje cena. To zrozumiałe w sytuacji, gdy miesięczne dochody największej liczby kazachskich gospodarstw domowych mieszczą się w granicach 600-1.200 dolarów.

Jakie meble do Kazachstanu?

Z drugiej strony udział mebli włoskich, brytyjskich, niemieckich i francuskich – w zdecydowanej większości reprezentujących wyższą półkę cenową – sięga blisko 30% całego kazachstańskiego importu mebli. Ich ceny wahają się z reguły w granicach 5-30 tys. dolarów. Są to meble zarówno biurowe, jak i kuchenne, meble do sypialni, wypoczynkowe (głównie skórzane) oraz łazienkowe. Dobrej jakości, bardzo często trudne do odróżnienia od produktów zaliczanych do najwyższego segmentu cenowego, są również meble z segmentu średniego. Przedział cenowy w tym przypadku to: 3-7 tys. dolarów dla mebli kuchennych oraz 2-5 tys. dolarów dla mebli tapicerowanych (źródło: opracowanie Polsko-Kazachstańskiej Izby Handlowo-Przemysłowej). Klientami na tego typu meble są przede wszystkim osoby indywidualne, rzadziej firmy i instytucje.

Szacuje się, że całkowity udział importu w rynku przekracza 60% (ok. 490 mln dolarów). Głównymi dostawcami mebli na rynek kazachstański są Rosja i Włochy (po ok. 23% importu) oraz Chiny (16%). Udziały pozostałych krajów (Turcja, Ukraina, Białoruś, Wielka Brytania, Niemcy, Polska, Francja) waha się od 1 do 7%. Import z Polski sięga 9 mln dolarów (0,15% polskiego eksportu mebli). Stanowi to niespełna 2% importu mebli do Kazachstanu. Zdecydowanie większe dostawy mebli na rynek Kazachstanu niż Polska realizują Białoruś, Ukraina czy Turcja – mówi wprost Tomasz Wiktorski, właściciel firmy B+R Studio i ekspert Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Producentów Mebli. Najwyższy czas to zmienić.

TEKST: Marek Hryniewicki

Artykuł został opublikowany w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 10/2013