Przystępując do wdrożenia nowych produktów na rynek, przedsiębiorcy często poświęcają wiele czasu na dobór odpowiedniego ich oznaczenia. W meblarstwie silna i właściwie chroniona marka to jedna z podstaw prowadzenia biznesu. Jaką niesie ze sobą wartość? Jak najlepiej ją chronić?

Reklama

Marką, czyli tak zwanym oznaczeniem indywidualizującym, może być bardzo wiele elementów. Począwszy od słowa, sloganu, przez grafikę, kompozycję kolorystyczną, aż po formę przestrzenną i melodię. Dobór takiego oznaczenia w praktyce determinowany jest wieloma czynnikami biznesowymi.

Dlaczego dobór marki jest taki istotny? Ma ona pełnić kilka funkcji. Po pierwsze, marka oznacza pochodzenie towaru czy usługi. Z punktu widzenia odbiorcy identyfikuje ona towar czy usługę z danym przedsiębiorcą – pozwala je odróżnić od towarów i usług pochodzących od innego przedsiębiorcy. Po drugie, oznaczenie niesie ze sobą informację o cechach produktu czy usługi, o ich jakości. Po trzecie zaś, marka pełni funkcję reklamową. Zachęca do nabycia towaru czy skorzystania z usługi.

Już sam etap wyboru marki generuje koszty. Następnie marka jest wdrażana, promowana – z czym wiążą się następne wydatki i nakłady. Im dłużej marka jest na rynku, im intensywniej jest używana i lepiej chroniona, tym niesie ze sobą większą wartość. Nie raz to właśnie znaki towarowe stanowią składnik majątkowy przedsiębiorstwa o największej wartości.

Gdy więc konkurent zaczyna korzystać z nazbyt zbliżonej marki, a zdarza się to bardzo często, uderza w tę wartość. Konsumenci mogą być wprowadzeni w błąd co do tego, kto rzeczywiście produkuje mebel; z czasem naśladowany znak może zacząć tracić swoją zdolność do odróżniania producentów na rynku i swoją renomę.

Marka w meblarstwie: metody ochrony

Właściciele oznaczeń mebli nie są jednak bezradni w sytuacji korzystania przez konkurenta z marek łudząco podobnych. Na terenie Polski ochrona przysługuje im na gruncie różnych regulacji –praw własności przemysłowej, ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, niekiedy praw autorskich i kodeksu cywilnego.

Znaki można rejestrować również poza trybem polskim czy unijnym, na terenie innych państw. Wówczas ochronę wyznaczają regulacje tych krajów.

Natomiast ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji chroni przed posługiwaniem się oznaczeniem wprowadzającym w błąd, ale także przed wyzyskiwaniem renomy czy pozycji rynkowej konkurenta poprzez używanie podobnego oznaczenia.

Z kolei, jeśli dane oznaczenie stanowi utwór, czyli przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych chroni przed wykorzystaniem oznaczenia i jego opracowań bez zgody uprawnionego.

Wszystkie te regulacje pozwalają żądać zaniechania naruszeń, odszkodowania, zwrotu bezpodstawnie uzyskanych korzyści, ale też np. publikacji informacji o wyroku, który zapada w sprawie.

Niekiedy w grę wejdą także środki ochrony przewidziane na gruncie kodeksu cywilnego. Przykładowo, można korzystać z ochrony przed naruszeniem prawa do firmy, a więc oznaczenia samego przedsiębiorcy. Brzmienie firmy najczęściej wynika z tego, co zgłoszono w odpowiednim rejestrze, takim jak KRS czy CEiDG. W niektórych wypadkach ochrony będzie można także dochodzić na podstawie regulacji dóbr osobistych, takich jak np. nazwisko lub pseudonim, wizerunek.

Po co rejestrować znaki towarowe?

Skoro właścicielowi oznaczenia przysługuje ochrona na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, na pierwszy rzut oka sens rejestrowania znaku towarowego wydaje się wątpliwy. Jednak liczby mówią same za siebie – w odniesieniu do Polski, w klasie 20 Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług, która obejmuje między innymi meble, istnieje 73.401 zarejestrowanych i 5.008 zgłoszonych znaków towarowych (dane na 22 czerwca 2017 r., wedle bazy danych EUIPO TmView – znaki polskie i unijne; zgłoszenia w trybie krajowym, unijnym i międzynarodowym).

Przede wszystkim, rejestracja znaku towarowego to bardziej klarowna pod kątem zakresu roszczeń ochrona, która jest łatwiejsza do wykazania w procesie. Zasadniczo wystarczy przedstawić dowód istnienia prawa, aby móc dochodzić roszczeń. Tymczasem na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji trzeba wykazywać pierwszeństwo używania swojego oznaczenia, jego moc odróżniającą, naruszenie lub zagrożenie interesu przedsiębiorcy. Z tego względu zarejestrowanie znaku może powodować wzrost jego wartości. Należy jednak pamiętać, że uzyskanie prawa z rejestracji znaku nie oznacza, że tylko uprawnionemu z niego przysługuje prawo do jego używania. Jeśli inna osoba ma wcześniejsze prawa do takiego znaku, może podważyć prawo późniejsze.

Co zrobić, żeby zarejestrować znak towarowy?

Aby zarejestrować znak towarowy, należy złożyć zgłoszenie w odpowiednim urzędzie i przejść procedurę rejestracji.

W praktyce, w pierwszej kolejności należy ustalić, jaki chcemy zarejestrować znak, dla jakich towarów lub usług i na jakim terytorium. Następnie, warto przeprowadzić ocenę zdolności rejestrowej i legalności używania oznaczenia – choć nie jest ona konieczna, daje obraz sytuacji marki na rynku i odpowiada na pytania o sens rejestracji i bezpieczeństwo używania marki. W kolejnym kroku należy przygotować dokumenty zgłoszeniowe i następnie nadzorować procedurę rejestracji. W jej trakcie może się okazać, że znak nie spełnia warunków rejestracji (np. ze względu na to, że stanowi opis towaru albo dlatego, że koliduje z innymi znakami – o ile przeciwnik rozpocznie odpowiednie postępowanie). Wówczas ochrona nie będzie udzielona. W trakcie postępowania zmierzającego do rejestracji znaku konieczne jest również wniesienie odpowiednich opłat urzędowych. W całości tych działań przedsiębiorców mogą wspierać profesjonalni pełnomocnicy – na przykład rzecznicy patentowi.

Dlatego, myśląc o marce, warto od razu myśleć o jej zbadaniu pod kątem kolizji z innymi znakami i o jej rejestracji w odpowiednim urzędzie. Pozwoli do zbudować jej wartość w sposób bardziej pewny. Jednocześnie warto mieć na uwadze konieczność utrzymania tej wartości poprzez monitorowanie naruszeń marki i dochodzenie z tym związanych roszczeń. Pomijanie tej kwestii prowadzi do negatywnych konsekwencji, np. do rozmycia zdolności odróżniającej oznaczenia, a więc do spadku jego wartości.

TEKST: Iwona Jakubiak vel Wojtczak, rzecznik patentowy, prawnik, prowadzi dział IP w SLS Seredyński Sandurski Kancelaria Radców Prawnych.

Artykuł został opublikowany w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 8/2017