Wprawdzie osiągnięte w ubiegłym roku przez polską branżę meblarską wyniki znów są rekordowe, ale tym razem ukrywa się pod nimi dodatkowy czynnik – inflacja. Mogło być jednak gorzej, ale o tym więcej po analizie danych udostępnionych przez GUS.

Reklama

Rok 2022 minął na świecie w cieniu wciąż trwającej wojny na Ukrainie, której efekty kumulują się z kryzysem gospodarczym będącym następstwem niedawnej pandemii. Przed wpływem tych wydarzeń nie uchroniły się również firmy działające w branży meblarskiej. Ubiegłoroczne wyniki produkcji sprzedanej – chociaż rekordowe – są w większym stopniu efektem rekordowej inflacji, a nie rekordowych kontraktów.

Produkcja mebli

Poniższa analiza obejmuje wartość produkcji sprzedanej mebli wypracowanej przez firmy duże, średnie i małe z wyłączenie firm mikro. Według najnowszych danych GUS wartość produkcji sprzedanej mebli w 2022 roku wyniosła rekordowe 63,092 mld złotych i oznacza to wzrost o blisko 13% w porównaniu do 2021 roku, kiedy to wartość produkcji sprzedanej mebli wyniosła 56,051 mld złotych.

ZOBACZ TAKŻE: Kryzys w branży meblarskiej staje się faktem

Na podstawie danych GUS przeprowadzono również analizę samego IV kwartału 2022. W okresie październik-grudzień 2022 roku wartość produkcji sprzedanej mebli wyniosła około 15,946 mld złotych i jest to wynik wyższy o około 3% niż w analogicznym okresie 2021 roku. Warto tutaj dodać, że od co najmniej 15 lat to właśnie w IV kwartale notowano najwyższą wartość produkcji sprzedanej mebli w roku. 2022 rok był pod tym względem wyjątkowy, bo tym razem najwyższą wartość produkcji sprzedanej mebli odnotowano w I kwartale i było to 16,004 mld złotych.

Analizując dane dotyczące wolumenu produkcji w 2022 roku zaobserwowano spadek liczby wyprodukowanych mebli w trzech z czterech badanych przez GUS grupach mebli w stosunku do 2021. Wzrost wolumenu odnotowano jedynie w najmniejszej z badanych grup, tj. meble do siedzenia przekształcalne w miejsca do spania (3,01 mln sztuk) i było to około 6%. W 2022 roku najmniejszy, bo 2% spadek wolumenu zaobserwowano w grupie: meble drewniane w rodzaju stosowanych w sypialni (7,194 mln sztuk). Bardzo duży spadek dotyczył najliczniejszej grupy: meble drewniane w rodzaju stosowanych w pokojach stołowych i salonach, których wyprodukowano 38,233 mln sztuk (spadek 11%). Największy spadek liczby wyprodukowanych mebli odnotowano w grupie: meble drewniane w rodzaju stosowanych w kuchni. W 2022 roku wyprodukowano ich w 3,543 mln sztuk, a to oznacza spadek aż o 13% w stosunku do 2021 roku.

Aby lepiej zobrazować skalę spadków wolumenu przeprowadzono analizę tylko IV kwartału 2022 roku i porównano go do IV kwartału 2021 roku. W tym przypadku jedynie wolumen mebli do siedzenia przekształcalnych w miejsca do spania utrzymał się na poziomie sprzed roku i było to 752 tys. sztuk. W pozostałych grupach odnotowano spadki i były one bardzo znaczące. W największej grupie, czyli meble drewniane w rodzaju stosowanych w pokojach stołowych i salonach spadek wyniósł 8%. W przypadku mebli drewnianych w rodzaju stosowanych w kuchni i mebli drewnianych w rodzaju stosowanych w sypialni procentowe spadki wyprodukowanego wolumenu były jeszcze większe i wyniosły odpowiednio 21% i 14%.

Zaznaczamy, że cztery omawiane w tym opracowaniu grupy mebli stanowią około 25% wolumenu produkcji branży meblarskiej.

Zatrudnienie w branży meblarskiej

Według najnowszych danych GUS przeciętne zatrudnienie w branży meblarskiej w IV kwartale 2022 roku wyniosło średnio 157 tys. i jest to około 4 tys. mniej niż w analogicznym okresie 2021 roku. W tym miejscu należy dodać, że tylko w grudniu 2022 roku przeciętne zatrudnienie wyniosło 155 tys. i jest to najniższa liczba od czasu początku pandemii w 2020 roku. Dane te jednoznacznie wskazują, że aktualna, trudna sytuacja gospodarcza zmusiła pracodawców do zauważalnych cięć kadrowych.

Przedstawione w tabeli „Przeciętne zatrudnienie w branży meblarskiej” liczby nie uwzględniają właścicieli i współwłaścicieli, jak również pracujących członków ich rodzin. Dane te nie obejmują również zatrudnionych poza granicami Polski oraz zatrudnionych w organizacjach społecznych, politycznych, związkach zawodowych i innych. Wskaźnik przeciętnego zatrudnienia w branży meblarskiej obejmują osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy oraz w niepełnym, po przeliczeniu na pełnozatrudnionych.

Analizując dane GUS-u dotyczące przeciętnego wynagrodzenia w branży meblarskiej w 2022 roku można zaobserwować wyraźnie wzrosty. Przeciętne wynagrodzenie w branży meblarskiej w 2022 roku wyniosło 4.943,5 złotych brutto i jest to więcej o około 8% w porównaniu do 2021 roku. Porównując tylko IV kwartał 2022 roku do analogicznego okresu 2021 roku również zaobserwowano wzrost przeciętnego wynagrodzenia w branży meblarskiej, ale nieco mniejszy, bo wynoszący około 6%. To oznacza, że dynamika wzrostu wynagrodzeń pod koniec 2022 roku spadła.

Podsumowując, podwyżki wynagrodzeń w 2022 roku w branży meblarskiej, choć były zauważalne, to ich poziom był niższy od panującej w Polsce inflacji, która w ujęciu średniorocznym wyniosła 14,4% (inflacja CPI).

Koniunktura w branży

Wszystkie wskaźniki koniunktury są obliczane jako saldo odpowiedzi negatywnych oraz pozytywnych, które udzielane są przez menadżerów firm. Nie są uwzględniane odpowiedzi neutralne. Badany okres przypadł na listopad 2022 roku – styczeń 2023 roku.

W tym okresie wszystkie wskaźniki cechowały się ocenami negatywnymi lub bardzo negatywnymi, co jest wynikiem utrzymującej się trudnej sytuacji gospodarczej. W większości wskaźników odnotowano jednak pewną poprawę w stosunku do poprzedniego analizowanego okresu sierpień-październik 2022 roku.

W badanym okresie oceny menedżerów dotyczące bieżącego portfela zamówień utrzymywały się na bardzo negatywnym poziomie, choć pojawiła się pewna poprawa. Odnotowane oceny to odpowiednio -26,8, -20,6 i -15,0. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku wskaźnika bieżącej produkcji, którego oceny w okresie listopad 2022 roku – styczeń 2023 roku wyniosły kolejno -24,4, -17,5 i -15,4. Następnym negatywnie ocenianym przez menedżerów wskaźnikiem była bieżąca sytuacja finansowa przedsiębiorstwa. W badanym okresie odnotowane przez GUS oceny to –21,3, -10,4 i -13,2. Kolejnym badanym wskaźnikiem jest bieżący stan zapasów wyrobów gotowych. Trzeba nadmienić, że interpretacja ocen dotyczących tego wskaźnika wygląda inaczej niż w przypadku pozostałych. Oceny dodatnie wskazują na niedobór zapasów, ujemne zaś na ich nadmiar. Podsumowując oceny najbliższe wartości 0 są ocenami najlepszymi.

W listopadzie i grudniu 2022 roku menedżerowie wskazywali na nadmiar zapasów wyrobów gotowych, o czym świadczą oceny -5,4 i -7,6. W styczniu natomiast nadmiar ten był już bardzo niewielki, na co wskazuje ocena -1,9.

Po ocenach bieżących, trzeba przyjrzeć się oczekiwaniom menedżerów dotyczących portfela zamówień, produkcji, sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, cen oraz zatrudnienia. W badanym okresie listopad 2022 roku – styczeń 2023 roku przewidywany portfel zamówień oceniano na kolejno -18,9 -24,8 i -18,2. Przewidywaną produkcję z kolei oceniano na -20,1 -23,1 i -16,0, a przewidywaną sytuację finansową przedsiębiorstwa oceniano odpowiednio na -24,2, -22,2 i -20,1.

Menedżerowie niezmiennie wyrażają potrzebę podnoszenia cen mebli. W badanym okresie oceny kształtowały się na poziomie 23,4, 28,3 i 30,3. Oceny menedżerów dotyczące przewidywanego zatrudnienia jednoznacznie wyrażają potrzebę cięć kadrowych, co jest już widoczne w liczbach dotyczącego przeciętnego zatrudnienia w branży meblarskiej. Odnotowane oceny tego wskaźnika w okresie listopad 2022 roku – styczeń 2023 roku są bardzo negatywne, ale z każdym miesiącem poprawiają się i wyniosły kolejno -30,9 -24,0 i -20,4.

Ostatnimi wskaźnikami ujętymi w badaniu koniunktury w produkcji mebli są ogólny klimat koniunktury i ogólna sytuacja gospodarcza przedsiębiorstwa. Oceny ogólnego klimatu koniunktury, podobnie jak w przypadku poprzednich wskaźników, są negatywne, ale z widoczną poprawą. W badanym okresie odnotowane oceny to -19,1, -15,1 i -12,1. Podobnie prezentuje się sytuacja ostatniego wskaźnika, czyli ogólnej sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa, którego oceny kształtowały się na poziomie -16,7, -9,1 i -6,8.

Handel zagraniczny

W ocenie sytuacji w branży meblarskiej równie ważną rolę odgrywa handel zagraniczny. Analizę przeprowadzono na podstawie oficjalnych danych GUS dotyczących eksportu i importu mebli. Przedstawione w tabeli poniżej dane dotyczą grup mebli takich jak:

• 9401 – meble do siedzenia,
• 9402 – meble medyczne,
• 9403 – meble pozostałe,
• 9404 – materace.

Z wymienionych grup wyłączono fotele samochodowe, fotele używane w lotnictwie, ich części oraz pościele i śpiwory.

Ze względu na niedostępność danych za grudzień 2022 roku, przeanalizowano dane dotyczące wartości eksportu i importu za okres styczeń-listopad 2022 roku i porównano je do analogicznego okresu roku poprzedniego. Dodatkowo porównano tylko najnowsze dane z dwóch pierwszych miesięcy IV kwartału, tj. październik i listopad 2022 roku do października i listopada 2021 roku.

Według danych GUS-u wartość eksportu w miesiącach styczeń-listopad 2022 roku wyniosła 12,575 mld euro i jest to wzrost o około 7% w porównaniu do tego samego okresu roku poprzedniego. Po przeliczeniu na złotówki otrzymujemy wartość 58,925 mld złotych i oznacza to wzrost o 10% w stosunku do okresu styczeń-listopad 2021.

Według danych GUS-u dotyczących importu do Polski w badanym okresie styczeń-październik 2022 roku wyniósł on 3,289 mld euro, co oznacza wzrost o 9% w porównaniu do analogicznego okresu 2021 roku. Po przeliczeniu tej wartości na złotówki, otrzymujemy wartość 15,414 mld złotych i wzrost w stosunku do tego samego okresu 2021 roku o 12%.

Zauważalnie inaczej sytuacja prezentuje się, gdy zestawimy tylko dwa dostępne miesiące IV kwartału 2021 i 2022 roku, tj. październik i listopad. W przypadku eksportu odnotowano wzrost, aczkolwiek jest on niewielki. Z kolei wartość importu w euro utrzymała się na poziomie z października-listopada 2021 roku, a w złotówkach była wyższa, jednakże symbolicznie. Wartość eksportu w tym okresie wyniosła 2,345 mld euro (wzrost o 1%), a importu 584,0 mln euro.

Koniunktura konsumencka

Ważnym elementem w ocenie sektora meblarskiego są dane dotyczące koniunktury konsumenckiej, bieżących nastrojów oraz ich oczekiwań na przyszłość.

Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (BWUK) jest to średnia sald ocen zmian sytuacji finansowej gospodarstwa domowego, zmian ogólnej sytuacji ekonomicznej kraju oraz obecnego dokonywania ważnych zakupów.

W badanym okresie listopad 2022 roku – styczeń 2023 roku wszystkie składające się na BWUK wskaźniki, tj. zmiana sytuacji finansowej gospodarstwa domowego w ostatnich i najbliższych 12 miesiącach, zmiana ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju w ostatnich i przyszłych 12 miesiącach oraz dokonywanie ważnych zakupów oceniane są bardzo negatywnie, ale pojawiła się delikatna poprawa w stosunku do poprzedniego badanego okresu sierpień-październik 2022 roku. Oceny zmiany sytuacji finansowej gospodarstwa domowego wyniosły w badanym okresie odpowiednio -32,2, -30,4 i -28,1 (w ostatnich 12 miesiącach) oraz -35,6, -31,4 i -27,3 (w przyszłych 12 miesiącach).

Najbardziej negatywnie oceniana była sytuacja dotycząca zmiany ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju w ostatnich i przyszłych 12 miesiącach. Konsumenci oceniali je w badanym okresie na kolejno -60,9, -61,4 i -57,2 (w ostatnich 12 miesiącach) oraz -51,1, -48,6 i -43,5 (w przyszłych 12 miesiącach). Ostatni wskaźnik, obecne dokonywanie ważnych zakupów, oceniano na -39,9, -37,7 i -34,4 i choć widoczna jest poprawa, to nadal konsumenci ograniczają zakupy produktów nie będących tymi pierwszej potrzeby.

BWUK będący średnią pięciu wyżej wymienionych wskaźników charakteryzował się wartościami kolejno -44,0, -41,9 i -38,1.

Następny jest wyprzedzający wskaźnik ufności konsumenckiej (WWUK), który składa się ze średniej sald ocen dotyczących przewidywań w zakresie: zmiany w perspektywie najbliższych 12 miesięcy sytuacji finansowej gospodarstwa domowego, ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju, poziomu bezrobocia i zmiany możliwości związanych z oszczędzaniem pieniędzy.

W badanym okresie listopad 2022 roku – styczeń 2023 roku również w przypadku WWUK wszystkie oceny są bardzo negatywne, choć i tu widać niewielką poprawę nastrojów. Pierwszy wskaźnik, tj. zmiana sytuacji finansowej gospodarstwa domowego w badanym okresie charakteryzował się ocenami konsumentów na poziomie -35,6, -31,4 i -27,3. Niezmiennie najniżej ocenianym WWUK przez konsumentów była zmiana ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju. Odnotowane w tym przypadku oceny kształtowały się na poziomie -51,1, -48,6 i -43,5. Obawy konsumentów dotyczące wzrostu bezrobocia na przełomie 2022 i 2023 roku były bardzo duże, co widoczne jest w ocenach wskaźnika zmiany poziomu bezrobocia. W tym przypadku odnotowane przez GUS oceny to kolejno -32,2, -31,8 i -27,2. Rosnące ceny dóbr podstawowych i energii wyraźnie utrudniają oszczędzanie, co ma swoje przełożenie na oceny, które w badanym okresie wyniosły kolejno –16,3 -11,1 i -12,5. Średnia powyższych ocen będących składowymi WWUK w okresie listopad 2022 – styczeń 2023 wyniosła -33,8, -30,7 i -27,6.

Podsumowując, oceny konsumentów zarówno w przypadku BWUK, jak i WWUK są zdecydowanie negatywne. Trzeba jednak zauważyć, że pojawiły się niewielkie wzrosty ocen, co może oznaczać, że konsumenci pomimo trudnej sytuacji gospodarczej w Polsce zauważają pewną stabilizację.

Koniunktura w handlu

Dane z zakresu koniunktury handlu pozwalają szerzej spojrzeć na polską branżę meblarską. Dokonano analizy ocen opisujących handel artykułami gospodarstwa domowego, których częścią składową są meble. Badany okres przypadł na listopad 2022 roku – styczeń 2023 roku i obejmuje sześć wskaźników.

Oceny wskaźnika bieżącej ogólnej sytuacji gospodarczej przedsiębiorstw w badanym okresie były zauważalnie lepsze niż w poprzednim (sierpień-październik 2022 roku), ale nadal negatywne, bo wyniosły odpowiednio -1,7, -7,7 i -4,4. Negatywne oceny menedżerów z tendencją spadkową zaobserwowano w przypadku przewidywanej ogólnej sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa. Odnotowane oceny to kolejno -15,1, -22,3 i -23,7. Oceny koniunktury w handlu w zakresie bieżącej ilości sprzedawanych towarów do końca 2022 roku były pozytywne i wyniosły 3,0 w listopadzie i 4,2 w grudniu. W styczniu 2023 roku handlowcy zgłosili ogromny spadek ilości sprzedawanych towarów, co uwidacznia się w ocenie -20,4. W przypadku wskaźnika przewidywanych cen towarów handlowcy niezmiennie przewidują wzrost cen, aczkolwiek po bardzo wysokich ocenach w listopadzie (47,2) i grudniu (41,0), w styczniu odnotowano poprawę (31,2).

Oceny wskaźnika przewidywanego popytu w badanym okresie były bardzo negatywne, najgorsze od czasu początku pandemii w 2020 roku. Otrzymane oceny tego wskaźnika to odpowiednio -20,2, -34,4 i -42,9. Ostatni wskaźnik odnoszący się do ogólnego klimatu koniunktury w okresie listopad 2022 – styczeń 2023 również został oceniony negatywnie. Odnotowane oceny to kolejno -8,1, -15 i -14,1.

Budownictwo

Badając czynniki wpływające na polską branżę meblarską nie można pominąć sytuacji na rynku budowlanym. Obserwując rynek mieszkaniowy można przewidzieć wzrost lub spadek wydatków społeczeństwa na meble.

Według oficjalnych danych GUS-u w 2022 roku liczba oddanych do użytku mieszkań wyniosła 238.584, co oznacza wzrost o 1,7% w porównaniu 2021 roku, kiedy to oddano do użytku 234.680 mieszkań.

Kolejną badaną wartością jest liczba mieszkań, których budowa została rozpoczęta i tutaj mamy do czynienia z prawdziwym załamaniem. W całym 2022 roku liczba rozpoczętych budów wyniosła zaledwie 200.288 i oznacz to spadek w porównaniu do 2021 roku o 27,8% (!). Ostatnim, ale również ważnym elementem badania sytuacji na rynku budowlanym jest liczba mieszkań, na których realizację wydano pozwolenie lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym. W 2022 roku liczba ta wyniosła 297.416 i w porównaniu do 2021 roku również i tutaj zaobserwowano znaczący spadek wynoszący około 12,7%.

Dane GUS-u dotyczące budownictwa mieszkaniowego w 2022 roku wskazują, że branżę budowlaną trawi ogromny kryzys. Co prawda, liczba mieszkań oddanych do użytku w 2022 roku była minimalnie większa niż w 2021 roku, ale liczba rozpoczętych budów, czy wydanych pozwoleń na budowę lub zgłoszeń z projektem budowlanym spadła i to dramatycznie. Powodem takiego stanu rzeczy były nie tylko wysokie koszty dóbr podstawowych czy energii, ale również znaczny spadek zdolności kredytowej obywateli oraz szeroko pojęta niepewność będąca wynikiem wojny toczącej się za naszą wschodnią granicą. Podsumowując, mniejsza liczba nowych mieszkań w przyszłości, to mniejsza liczba mieszkań do umeblowania, a co za tym idzie mniejszy popyt na meble.

Podsumowanie sytuacji w branży

Rok 2022 polska branża meblarska po raz kolejny kończy z rekordowymi wynikami. Ponad 62,5 mld wartości produkcji sprzedanej i to bez firm mikro, które według naszych szacunków powinny podbić ten wynik do około 68,5 mld na pierwszy rzut oka robi wrażenie. Podobnie jest zresztą z eksportem i importem, których wyniki bez danych z grudnia 2022 roku już są wyższe, niż w całym 2021 roku. Wszystko to jednak wyraźnie blednie, gdy uwzględnimy inflację, która w ujęciu średniorocznym wyniosła w 2022 roku wyniosła 14,4% i inne problemy z tym związane.

Trzeba jednak wlać trochę optymizmu. Wstępne prognozy jeszcze na przełomie lata i jesieni 2022 roku wskazywały, że wyniki, choć dalej rekordowe, będą niższe od tutaj zaprezentowanych. Do niespełnienia się tego scenariusza przyczyniła się z pewnością stosunkowo łagodna zima i stabilizacja na rynkach energii, co ostatecznie odwiodło wielu producentów od tymczasowego zamknięcia swoich zakładów pod koniec 2022 roku.

Podsumowując, kryzys nadal trwa i swoje największe żniwo będzie zbierać w 2023 roku, który zapowiada się wyjątkowo trudno. Prognozy sporządzone na potrzeby raportu B+R Studio „Polskie meble Outlook 2023” wskazują, że przy utrzymaniu się aktualnego trendu w tym roku polska branża meblarska zanotuje spadki po raz pierwszy od 2012 roku i to z uwzględnieniem inflacji, która zostanie z nami na dłużej.

TEKST: Mateusz Strzelczyk, Tomasz Wiktorski

Artykuł został opublikowany w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 3/2023.