Główny Urząd Statystyczny przedstawił w styczniu „Informację o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju w 2017 r.” Wynika z niej, że produkt krajowy brutto PKB w ub.r. zwiększył się realnie o 4,6% (2,9% w 2016 r.).

Reklama

Głównym czynnikiem wzrostu pozostawał konsumpcyjny popyt krajowy, przy pozytywnym wpływie popytu inwestycyjnego i nieznacznie pozytywnym oddziaływaniu eksportu netto. Popyt krajowy był o 4,7% wyższy niż przed rokiem, gdy wzrósł się o 2,2%. Wzrosły także produkcja sprzedana przemysłu ogółem (o 6,6%, wobec 3,6% w 2016 r.) i sprzedaż detaliczna ogółem (o 4,9%, wobec 6,2% w 2016 r.).

W obrotach towarowych handlu zagranicznego w okresie styczeń-listopad 2017 r. widoczny był szybszy wzrost importu niż eksportu. Zwiększyła się wymiana ze wszystkimi grupami krajów, ale najbardziej z krajami Europy Środkowo-Wschodniej. Saldo obrotów ogółem było dodatnie, ale mniejsze niż przed rokiem. W okresie styczeń-październik 2017 r. wymiana w cenach stałych wzrosła w porównaniu z analogicznym okresem 2016 r., jednak wskaźnik terms of trade kształtował się niekorzystnie i wyniósł 99,8.

Rynek pracy

Według danych szacunkowych w końcu 2017 r. liczba pracujących w gospodarce narodowej ukształtowała się na poziomie o ok. 3% wyższym niż przed rokiem. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw (w jednostkach o liczbie pracujących powyżej 9 osób) w 2017 r. ukształtowało się na poziomie 6.017,1 tys. osób i było o 4,5% większe niż przed rokiem (kiedy notowano wzrost o 2,8%).

Reklama

Spośród działów o znaczącym udziale w zatrudnieniu wyższy niż przeciętny wzrost zatrudnienia w stosunku do 2016 r. obserwowano m.in. w przedsiębiorstwach zajmujących się handlem hurtowym i detalicznym, pojazdami samochodowymi oraz ich naprawą (8,5%), transportem lądowym i rurociągowym (8,4%), produkcją pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (8,2%), produkcją wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (6,3%), produkcją wyrobów z metali (5,3%), produkcją mebli i handlem hurtowym (po 5%) oraz magazynowaniem i działalnością usługową wspomagającą transport (4,8%).

W grudniu 2017 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 6.064,8 tys. osób i było o 4,6% wyższe niż w analogicznym miesiącu 2016 r. W końcu grudnia 2017 r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy ukształtowała się na poziomie 1.081,7 tys. i była wyższa o 1,3% (tj. o 14,1 tys.) niż w listopadzie ub.r., ale niższa o 19% (tj. o 253,4 tys.) niż przed rokiem. Stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 6,6%, tj. zwiększyła się o 0,1 pkt proc. w porównaniu z poprzednim miesiącem i była niższa o 1,6 pkt proc. niż w grudniu 2016 r. W końcu grudnia 2017 r. najniższe bezrobocie było w woj. wielkopolskim (3,7%), a najwyższe – w warmińsko-mazurskim (11,7%). W porównaniu z grudniem 2016 r. stopa bezrobocia spadła we wszystkich województwach, najbardziej w województwie warmińsko-mazurskim (o 2,5 pkt proc.), a najmniej – w województwach małopolskim i wielkopolskim (po 1,2 pkt proc.).

Wynagrodzenia

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw (w jednostkach o liczbie pracujących powyżej 9 osób) w 2017 r. ukształtowało się na poziomie 4.530,47 zł i było o 5,9% wyższe niż przed rokiem (wobec wzrostu o 3,8% w 2016 r.). Płace wzrosły we wszystkich sekcjach, w tym w handlu; naprawie pojazdów samochodowych (o 7,9%), administrowaniu i działalności wspierającej (o 7,8%), budownictwie oraz obsłudze rynku nieruchomości (po 6,7%). Przeciętne wynagrodzenia zwiększyły się we wszystkich działach o znaczącym udziale w zatrudnieniu, w tym najbardziej w handlu detalicznym (o 9,8%), budowie obiektów inżynierii lądowej i wodnej (o 7,6%), a także produkcji mebli, odzieży oraz artykułów spożywczych (po 7,3%).

Siła nabywcza przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw w 2017 r. była wyższa niż przed rokiem o 3,9% (wobec wzrostu o 4,4% w 2016 r.).

Ceny

W 2017 r., po dwóch latach spadku, odnotowano wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w stosunku do roku poprzedniego. Według wstępnych danych także ceny produkcji sprzedanej przemysłu w 2017 r. były wyższe niż w roku poprzednim – o 2,9% (wobec spadku o 0,1% w 2016 r.). Wzrost notowano we wszystkich sekcjach, natomiast najwyższy – w górnictwie i wydobywaniu (o 19,4%), a także w sekcjach: dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja – o 2,7%, przetwórstwo przemysłowe – o 2,4% oraz wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę – o 0,2%.

Spośród działów przetwórstwa przemysłowego znacznie wyższe niż w 2016 r. były ceny w produkcji koksu i produktów rafinacji ropy naftowej (o 17%) oraz metali (o 10,4%), wzrosły też ceny m.in. w produkcji chemikaliów i wyrobów chemicznych (o 4,2%), artykułów spożywczych (o 3,7%), wyrobów tytoniowych (o 2,1%), komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (o 1,3%), wyrobów z metali (o 1,2%), a także wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych, wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny oraz napojów (po 0,7%). W 2017 r. spadły natomiast ceny w produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep oraz pozostałego sprzętu transportowego (po 0,7%), mebli (o 0,8%), a także maszyn i urządzeń (o 1,2%).

Z kolei ceny produkcji budowlano-montażowej były wyższe niż w roku poprzednim o 0,6% (wobec spadku o 0,4% w 2016 r.). Ceny robót budowlanych specjalistycznych wzrosły o 1,1%, budowy budynków – o 0,7%, a budowy obiektów inżynierii lądowej i wodnej – o 0,2%. Ceny w zakresie towarów i usług związanych z mieszkaniem były wyższe niż przed rokiem o 1,6% (wobec spadku o 0,6% w 2016 r.). Więcej niż przed rokiem konsumenci płacili za wywóz śmieci (o 4%), zaopatrywanie w wodę (o 2,2%), usługi kanalizacyjne (o 1,9%) i nośniki energii (przeciętnie o 1,6%). Ceny towarów i usług związanych z wyposażeniem mieszkania i prowadzeniem gospodarstwa domowego wzrosły o 0,3%.

Przemysł

Produkcja sprzedana przemysłu w przedsiębiorstwach o liczbie pracujących powyżej 9 osób w 2017 r. w cenach stałych zwiększyła się o 6,5% w skali roku, tj. bardziej niż w 2016 r., kiedy wzrost wyniósł 3,1%. W największym stopniu wzrosła produkcja w przetwórstwie przemysłowym (o 7,3% wobec wzrostu o 4,1% w 2016 r.). Zwiększyła się również produkcja w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę (o 5,5% wobec spadku przed rokiem o 3,5%) oraz w dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (o 3,1% wobec wzrostu o 3% w 2016 r.). Utrzymał się natomiast spadek produkcji w górnictwie i wydobywaniu (wyniósł 7,4% wobec 5,2% w 2016 r.).

Wydajność pracy w przemyśle, mierzona produkcją sprzedaną na jednego zatrudnionego, w 2017 r. była wyższa niż przed rokiem o 3,2%, przy większym o 3,2% przeciętnym zatrudnieniu i wzroście przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto o 5,6%.

W 2017 r. wzrost produkcji sprzedanej, w porównaniu z rokiem poprzednim odnotowano w 30 (spośród 34) działach przemysłu, w których sprzedaż stanowiła łącznie 97% wartości produkcji przemysłowej ogółem. Zwiększenie sprzedaży obserwowano m.in. w produkcji: maszyn i urządzeń (o 12,5%), metali (o 11,5%), wyrobów z metali (o 10,7%), wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 9,5%), wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 8,3%), pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 7,7%), mebli (o 7,5%) oraz papieru i wyrobów z papieru (o 7,1%).

W przemyśle optymizm

Ogólny klimat koniunktury w przetwórstwie przemysłowym w styczniu br. oceniany jest pozytywnie. Zarówno oceny bieżące, jak i prognozy w zakresie produkcji, portfela zamówień oraz sytuacji finansowej w styczniu br. są korzystne. Przedsiębiorcy przewidują zwiększenie zatrudnienia oraz wzrost cen wyrobów przemysłowych.

Stan zapasów wyrobów gotowych w styczniu br. określany jest przez przedsiębiorców jako odpowiadający poziomowi uznawanemu za wystarczający. Z kolei wykorzystanie mocy produkcyjnych w przetwórstwie przemysłowym wynosi w styczniu br. 82,4% (wobec 78,7% przed rokiem).

Wśród barier ograniczających bieżącą działalność przedsiębiorstw w styczniu br. najbardziej uciążliwymi są: koszty zatrudnienia, niedobór wykwalifikowanych pracowników, wysokie obciążenia na rzecz budżetu oraz niejasne, niespójne i niestabilne przepisy prawne. W porównaniu z sytuacją sprzed roku najbardziej zwiększyła się dotkliwość niedoboru pracowników oraz niedoboru wykwalifikowanych pracowników, natomiast zmalała – niedostatecznego popytu na rynku krajowym.

Budownictwo

Produkcja budowlano-montażowa zrealizowana na terenie kraju przez przedsiębiorstwa budowlane o liczbie pracujących powyżej 9 osób w 2017 r. w cenach stałych zwiększyła się w skali roku o 12,1% (wobec spadku o 14,1% w 2016 r.). Sprzedaż robót inwestycyjnych wzrosła w większym stopniu niż remontowych. Wzrost produkcji obserwowano we wszystkich kwartałach 2017 r., najwyższy w trzecim kwartale.

Najwyższy wzrost zanotowany został w dziale sprzedaż robót w jednostkach specjalizujących się w budowie obiektów inżynierii lądowej i wodnej – o 16,7%. W przedsiębiorstwach realizujących głównie roboty budowlane specjalistyczne wzrost wyniósł 11,1%, a w podmiotach o podstawowej działalności związanej z budową budynków – 7,5%. W dziale robót budowlanych specjalistycznych produkcja najbardziej zwiększyła się w przedsiębiorstwach specjalizujących się w rozbiórce i przygotowaniu terenu pod budowę – o 22,8% oraz wykonujących głównie roboty wykończeniowe – o 22,7%.

Wśród jednostek zajmujących się głównie budową budynków przedsiębiorstwa specjalizujące się we wznoszeniu budynków mieszkalnych i niemieszkalnych odnotowały w skali roku wzrost produkcji o 7,4%, a podmioty, których głównym rodzajem działalności jest realizacja projektów związanych ze wznoszeniem budynków – o 9,1%.

W styczniu br. podmioty budowlane oceniają ogólny klimat koniunktury gospodarczej nieznacznie pozytywnie (wobec negatywnej oceny przed miesiącem); lepiej niż w analogicznym miesiącu poprzednich 9 lat. Do barier w prowadzeniu działalności firmy budowlane najczęściej zaliczają koszty zatrudnienia, niedobór wykwalifikowanych pracowników, wysokie obciążenia na rzecz budżetu i zbyt dużą konkurencję na rynku. W porównaniu z analogicznym miesiącem ub.r. przedsiębiorcy znacznie częściej wskazują na uciążliwość niedoboru wykwalifikowanych pracowników, natomiast zdecydowanie rzadziej wymieniane są utrudnienia związane z konkurencją na rynku, niepewnością ogólnej sytuacji gospodarczej oraz niedostatecznym popytem.

W ocenie przedsiębiorców moce produkcyjne firm budowlanych są obecnie wykorzystywane w 81,7%, tj. w stopniu większym niż przed rokiem (wzrost o 7,8 pkt proc.).

Budownictwo mieszkaniowe

Według wstępnych danych (dane meldunkowe – mogą ulec zmianie po opracowaniu sprawozdań kwartalnych) w 2017 r. oddano do użytkowania 178,3 tys. mieszkań, tj. o 9,1% więcej niż w 2016 r., kiedy notowano wzrost w skali roku o 10,6%. Najbardziej zwiększyła się liczba mieszkań zrealizowanych w budownictwie przeznaczonym na sprzedaż lub wynajem (o 13,5% do 89,8 tys.). Wzrosła także liczba mieszkań oddanych w budownictwie indywidualnym (o 5,9% do 82,7 tys.), komunalnym (o 0,8% do 1,8 tys.) i społecznym czynszowym (o 10,7% do 1,5 tys.). Mniej mieszkań niż rok wcześniej powstało natomiast w budownictwie spółdzielczym (spadek o 12,2% do 2,4 tys.) oraz zakładowym (142 mieszkania wobec 310 w 2016 r.).

W strukturze liczby mieszkań oddanych do użytkowania w 2017 r. zwiększył się w porównaniu z 2016 r. udział budownictwa na sprzedaż lub wynajem (o 1,9 pkt proc. do 50,4%), a zmalał – budownictwa indywidualnego (o 1,4 pkt proc. do 46,4%). Nieznacznie zmniejszył się także udział budownictwa spółdzielczego, komunalnego i zakładowego.

Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania oddanego do użytkowania w 2017 r. wyniosła 92,9 m2 i była o 1,6 m2 mniejsza niż w roku poprzednim. Zmniejszenie przeciętnej powierzchni zrealizowanego mieszkania zaobserwowano w budownictwie indywidualnym i społecznym czynszowym, a zwiększenie – w budownictwie zakładowym i spółdzielczym. Nieco większa niż w 2016 r. była też przeciętna powierzchnia mieszkania oddanego w budownictwie przeznaczonym na sprzedaż lub wynajem oraz komunalnym.

W 2017 r. utrzymał się, obserwowany od 2014 r., wzrost w skali roku liczby mieszkań, na których budowę wydano pozwolenia lub dla których dokonano zgłoszenia budowy z projektem budowlanym (o 18,3% do 250,2 tys.). W 2017 r., w czwartym roku z kolei, zwiększyła się w stosunku do roku poprzedniego liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto (o 18,4% do 206 tys.).

Rynek wewnętrzny

W przedsiębiorstwach o liczbie pracujących powyżej 9 osób wzrost sprzedaży detalicznej w cenach stałych w 2017 r. był wyższy niż przed rokiem (7,3% wobec 5,7%). Spośród grup o znaczącym udziale w sprzedaży detalicznej ogółem wyższy niż przeciętnie wzrost notowano w podmiotach sprzedających pojazdy samochodowe, motocykle, części (8,4%). Sprzedaż zwiększyła się również w jednostkach prowadzących pozostałą sprzedaż detaliczną w niewyspecjalizowanych sklepach (o 6,7%), firmach zajmujących się handlem paliwami stałymi, ciekłymi i gazowymi (o 5,6%), a także w grupach pozostałe (o 4,7%, wobec spadku przed rokiem o 7,3%) oraz żywność, napoje i wyroby tytoniowe (o 3,3%).

W styczniu br. oceny podmiotów handlu detalicznego dotyczące ogólnego klimatu koniunktury są korzystne, lepsze od sygnalizowanych w grudniu ub.r. Pozytywne są wskazania przedsiębiorstw w branżach: tekstylia, odzież, obuwie, pojazdy samochodowe i żywność. Negatywne i nieco gorsze niż przed miesiącem są oceny koniunktury formułowane przez firmy z branży artykuły gospodarstwa domowego ogółem. Bieżąca sprzedaż i sytuacja finansowa są oceniane przez ogół przedsiębiorstw bardziej optymistycznie niż w grudniu ub. roku. Odpowiednie prognozy są nieznacznie negatywne, wobec pozytywnych przed miesiącem. Przedsiębiorcy przewidują niewielkie zwiększenie zatrudnienia oraz sygnalizują możliwość wzrostu cen towarów.

Wśród barier utrudniających działalność badanych przedsiębiorstw w styczniu br. najbardziej dotkliwe pozostają: zbyt duża konkurencja na rynku, koszty zatrudnienia, wysokie obciążenia na rzecz budżetu oraz niejasne, niespójne i niestabilne przepisy prawne. W porównaniu z sytuacją sprzed roku najbardziej zwiększyła się uciążliwość niedoboru pracowników, a obniżyło się znaczenie bariery związanej z niepewnością ogólnej sytuacji gospodarczej.

Handel zagraniczny

Eksport w złotych w okresie styczeń-listopad 2017 r. zwiększył się w porównaniu z analogicznym okresem 2016 r. o 9% i wyniósł 802,5 mld zł, a import wzrósł o 10,4% do 794,7 mld zł. Wymiana zamknęła się dodatnim saldem w wysokości 7,8 mld zł (16,7 mld zł rok wcześniej). Obroty wyrażone w euro zwiększyły się po stronie eksportu o 10,7% do 187,7 mld euro, a po stronie importu o 12,1% i wyniosły 185,9 mld euro. Dodatnie saldo osiągnęło wartość 1,8 mld euro (3,8 mld euro w okresie jedenastu miesięcy 2016 r.). Eksport w dolarach USA był o 10,8% wyższy niż rok wcześniej i wyniósł 209,4 mld dolarów, natomiast import wzrósł o 12,3% do 207,4 mld dolarów. Dodatnie saldo ukształtowało się na poziomie 2 mld dolarów (4,3 mld dolarów w okresie styczeń-listopad 2016 r.).

Eksport w cenach stałych w okresie styczeń-październik 2017 r. zwiększył się o 7,3% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, a import wzrósł o 8,2%. Wolumen eksportu był wyższy w obrotach z krajami UE – o 6,6%, z krajami Europy Środkowo-Wschodniej – o 17,8% oraz z krajami rozwijającymi się – o 2,5%. W imporcie wzrósł wolumen towarów sprowadzanych z krajów UE – o 7,6%, z krajów Europy Środkowo-Wschodniej – o 2,4% i z krajów rozwijających się – o 8,8%.

Ceny transakcyjne towarów eksportowanych (liczone w złotych) wzrosły w stosunku do okresu styczeń-październik 2016 r. o 2,2%, a towarów importowanych – o 2,4%.

Wskaźnik terms of trade w obrotach ogółem w okresie styczeń-październik 2017 r. kształtował się na poziomie 99,8 (wobec 101 w analogicznym okresie 2016 r.). W wymianie z krajami UE wskaźnik wyniósł 102,1 (wobec 97,8 przed rokiem), w obrotach z krajami Europy Środkowo-Wschodniej 85,5 (w porównaniu ze 126,2), a z krajami rozwijającymi się 97,9 (wobec 101,8).

Z Unią na plusie

Eksport do krajów Unii Europejskiej był wyższy niż w okresie styczeń-listopad 2016 r. o 8,7% i wyniósł 640,1 mld zł, a import wzrósł o 7,8% do 476,8 mld zł. Dodatnie saldo wyniosło 163,3 mld zł (wobec 146,5 mld zł po jedenastu miesiącach 2016 r.). Obroty liczone w euro w eksporcie wyniosły 149,7 mld euro, tj. o 10,4% więcej niż rok wcześniej, a w imporcie 111,5 mld euro, tj. były odpowiednio o 9,5% wyższe. Dodatnie saldo osiągnęło poziom 38,2 mld euro (wobec 33,8 mld euro w analogicznym okresie roku poprzedniego). Eksport w dolarach USA wzrósł w skali roku o 10,5%, natomiast import był wyższy o 9,6%. Dodatnie saldo wyniosło 42,6 mld dolarów (37,6 mld dolarów w okresie styczeń-listopad 2016 r.). Eksport do krajów Unii Europejskiej stanowił 79,8% wartości eksportu ogółem, a import z tych krajów 60% wartości importu ogółem (wobec odpowiednio 80% i 61,5% rok wcześniej).

Wartość obrotów z Niemcami wzrosła w eksporcie o 9% do 220,2 mld zł, a w imporcie o 8,6% do 183,3 mld zł. Wymiana zamknęła się dodatnim saldem w wysokości 36,8 mld zł (wobec 33,1 mld zł po jedenastu miesiącach 2016 r.). Udział Niemiec w eksporcie ogółem, podobnie jak w okresie styczeń-listopad 2016 r., wyniósł 27,4%, a w imporcie obniżył się z 23,5% do 23,1%.

Z Rosją na minusie

Obroty towarowe z krajami Europy Środkowo-Wschodniej znacznie zwiększyły się w porównaniu z okresem jedenastu miesięcy 2016 r., na co głównie wpłynął wzrost wymiany z Rosją i Ukrainą. Eksport wzrósł o 18% do 47 mld zł, a import – o 21,9% i wyniósł 63,1 mld zł. Wymiana zamknęła się ujemnym saldem w wysokości 16,1 mld zł (wobec -12 mld zł rok wcześniej). Obroty liczone w euro w eksporcie wyniosły 11 mld euro, tj. o 20,1% więcej niż w okresie jedenastu miesięcy 2016 r., a w imporcie 14,7 mld euro, tj. wzrosły o 23,6%. Ujemne saldo ukształtowało się na poziomie 3,8 mld euro (wobec -2,8 mld euro w okresie styczeń-listopad 2016 r.).

Eksport w dolarach USA był wyższy niż rok wcześniej o 20,6%, a import – wyższy o 23,6%. Ujemne saldo wyniosło 4,2 mld dolarów (wobec -3,1 mld dolarów w analogicznym okresie 2016 r.). Udział krajów Europy Środkowo-Wschodniej zwiększył się w porównaniu z analogicznym okresem 2016 r. w eksporcie ogółem o 0,5 pkt proc. do 5,9%, a w imporcie ogółem – o 0,7 pkt proc. do 7,9%.

TEKST: Marek Hryniewicki

Artykuł został opublikowany w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 3/2018