Sukcesja w firmach rodzinnych to temat, który o którym mówi Filip Krężel z kancelarii prawniczej Domański Zakrzewski Palinka.

Reklama

Przez ostatnią dekadę byliśmy świadkami sukcesji w wielu firmach rodzinnych w Polsce, w tym meblarskich. Można wspomnieć chociażby takich producentów jak Vox, czy Meble Wójcik. Biorąc pod uwagę, że znakomita większość firm powstała w Polsce na początku lat 90, dziesięć lat to w życiu takiego biznesu bardzo dużo. Niezależnie jednak od daty założenia firmy, każda firma, by stała się firmą rodzinną musi stanąć przed tematem przekazania biznesu w kolejne ręce. I zasadniczo jest lepiej dla wszystkich zainteresowanych, by te dylematy zaczęły się pojawiać szybciej niż później. Dlaczego?

W ogólności, sukcesja zakłada przekazanie wiedzy o biznesie, następnie przekazanie władzy nad biznesem, a z czasem także jego własności, w kolejne ręce. Osoba otrzymująca biznes (sukcesor) powinna dawać gwarancję zachowania wartości, którymi dotychczas kierowała się firma. Sukcesja ma dać odchodzącym z biznesu radość z osiągniętych sukcesów i pewność kierunku, w jakim zmierzać będzie firma, a sukcesorom komfort zarządzania firmą z wartościami i historią. Jest to więc długotrwały, często kilkuletni proces. Przeprowadzanie go w pośpiechu może przynieść niezamierzone skutki.

Po drugiej stronie spektrum, sukcesja może przyjąć kształt głębokiej restrukturyzacji biznesu i przekazanie go poza rodzinę, także w drodze sprzedaży. Większość sukcesji w firmach rodzinnych bliższa jest modelowi opisanemu we wcześniejszym akapicie. Niemniej jednak, wyraźnie widoczne jest, iż poprawne przeprowadzenie sukcesji w wielu przypadkach wiąże się ze zmianami strukturalnymi w firmach i ich mocną profesjonalizacją. Na tle ostatnich 10 lat łatwo zauważyć pozytywny trend wzrostu świadomości przedsiębiorców i sukcesorów o tym, czym jest sukcesja w biznesie i jak się do niej przygotować.

Szczęśliwie, ostatnia dekada przyniosła także zmiany w prawie, wspierające przedsiębiorców, głównie prowadzących swoje firmy w formie działalności „jednoosobowych”, w niezakłóconej sukcesji ich biznesów. Istotnymi latami są lata 2011 i 2018. W 2011 r. przedsiębiorcy otrzymali możliwość przekształcenia przedsiębiorcy jednoosobowego bezpośrednio w spółkę kapitałową oraz zapis windykacyjny umożliwiający sprawniejsze przekazanie przedsiębiorstwa na wypadek śmierci. Następnie, ustawą z 2018 r. wprowadzono zarząd sukcesyjny.

Sukcesja w firmach rodzinnych: jakie perspektywy?

Powyższe rozwiązania pozwalają, w mniejszym lub większym stopniu i przy mniejszym lub większym zaangażowaniu właścicieli, na formalne przygotowanie przedsiębiorstwa do sukcesji.

Jakie są perspektywy na przyszłość? Na pewno sukcesja w firmach rodzinnych będzie wciąż interesującym tematem, mierzącym się z wieloma zmiennymi, jak choćby start-upy odciągające młode pokolenie od biznesów rodziców, czy obecny stan epidemii. Przewidywać jest jednak bardzo trudno, zwłaszcza przyszłość.

Więcej w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 8/2020