Meble plus ekologia, czyli odpowiedzialność
10 stycznia, 2020 2023-10-04 9:07Meble plus ekologia, czyli odpowiedzialność
Meble plus ekologia i szacunek dla środowiska naturalnego stają się w ostatnich latach niezwykle ważne dla meblarskiego biznesu. Wzrasta bowiem świadomość społeczna i ekologiczna konsumentów, którzy coraz częściej zwracają uwagę nie tylko na to, co firma produkuje i sprzedaje, ale również w jaki sposób to robi i czy nie szkodzi przy tym naturze.
Wybierając produkty, klienci uważnie analizują, czy korzystanie z nich pomoże w oszczędzaniu energii i zasobów naturalnych. Coraz więcej firm wprowadza więc znaczące modyfikacje w procesie produkcji. To sukcesywnie ogranicza emisję zanieczyszczeń w skali roku, a także wpływa pozytywnie na poprawę środowiska i klimatu.
Ekologiczny trend przejawia się także na etapie projektowania wyrobów, które dzięki zastosowanym rozwiązaniom technicznym i technologicznym są bardziej przyjazne środowisku.
Niewątpliwie świadomość ekologiczna firmy jest doceniana przez klientów i pomaga budować ich lojalność. Konsumenci w swoich wyborach kierują się bowiem zaufaniem do marki i jej wizerunkiem, na które dbałość o środowisko ma niezwykle pozytywny wpływ.
Postawa proekologiczna to plusy dla firmy
Nie ulega więc wątpliwości, że działalność w zgodzie ze środowiskiem naturalnym przynosi firmie nie tylko korzyści wizerunkowe. Pomaga też podnosić poziom kultury organizacyjnej, jednocząc pracowników wokół szczytnej idei. Zielony kierunek rozwoju wyznaczają firmie nie tylko przepisy prawa, ale także preferencje konsumentów, których uważnie słuchać powinna każda odpowiedzialna firma i wdrażać je na miarę swoich możliwości.
Wdrażanie ekologicznej odpowiedzialności biznesu w firmie powinno być jednak wprowadzane w sposób przemyślany i uwzględniać trzy elementy:
- zgodność z prawodawstwem w zakresie środowiska naturalnego,
- politykę firmy zgodną z zasadami zrównoważonego rozwoju (realizowaną na wszystkich szczeblach struktury firmy),
- działalność edukacyjną (komunikacja realizowanych celów i działań w tym zakresie poprzez projekty edukacyjno-informacyjne, skierowane do pracowników, partnerów biznesowych oraz klientów).
Z obserwacji naszego rynku meblarskiego wynika, że coraz więcej firm zaczyna rozumieć, iż prowadzona przez nich działalność ma wpływ nie tylko na rynek w sensie ekologii, ekonomii i finansów, ale równie mocno może wpływać na samo społeczeństwo. Społeczna odpowiedzialność biznesu (ang. CSR – Corporate Social Responsibility), bowiem na ten obszar pragnę zwrócić tym razem uwagę, to pojęcie, które coraz częściej przewija się w kontekście współczesnej strategii zarządzania firmą. Wprowadzenie strategii CSR, czyli biznesu odpowiedzialnego społecznie nie jest proste, ale w dłuższej perspektywie pozwala na osiągnięcie ogromnych korzyści, zarówno w mniejszej jak i w większej skali.
Meble plus ekologia, czyli czy warto prowadzić ekobiznes społecznie odpowiedzialny?
Pierwszym powodem, dla którego warto prowadzić odpowiedzialny społecznie biznes jest oczywiście fakt, że przy niewielkim nakładzie budżetu, samym zainteresowaniem i zaangażowaniem można zdziałać naprawdę wiele. Często też biznes społecznie odpowiedzialny to praktyki, które pozwalają zniwelować negatywny wpływ istniejącej fabryki czy przedsiębiorstwa na danym terenie, w określonej społeczności lokalnej.
Każda firma powinna być świadoma tego, jak jej działalność wpływa na innych. Długofalowe, odpowiedzialne w tym zakresie działania niosą ze sobą same korzyści. Przedsiębiorstwo jest lepiej postrzegane w lokalnej społeczności (i nie tylko), lepiej funkcjonuje w administracji publicznej, buduje swój pozytywny wizerunek, a także długofalowe więzi partnerskie. Jednocześnie firma postrzegana jako rzetelna, jest automatycznie lepiej odbierana przez inwestorów. CSR niesie więc ze sobą wiele korzyści, o których można i należy wręcz myśleć jak o inwestycji.
Firma podejmująca działania CSR jest lepiej postrzegana także przez samych pracowników, tym bardziej, że to właśnie oni również mogą stanowić jedną z grup interesariuszy. Idąc dalej tym tropem należy podkreślić, że firma przyjazna pracownikom to taka, która ma możliwość pozyskiwania najlepszych specjalistów. To przedsiębiorstwo, które nie ma problemów z zatrudnieniem, bo ludzie po prostu chcą tam pracować. Ma to szczególne znaczenie w dobie kurczącego się rynku pracy i braku wykwalifikowanych pracowników.
Sprawna polityka w tym obszarze pozwala przedsiębiorstwu przyciągać wybitnych specjalistów, którzy identyfikują się z firmą, a co za tym idzie, są zaangażowani i wydajni. Firma podejmująca działania ekologicznie odpowiedzialne postrzegana jest lepiej pośród partnerów i klientów. Przez to konsekwentnie zwiększa wolumen sprzedaży swoich produktów, usług i pozwala jej to na skuteczne kreowanie wartości dodanej.
Prowadzenie działań CSR przyczynia się także do zrównoważonego rozwoju i dobrobytu społeczeństwa. Pozwala je kształtować i zdziałać wiele dobrego dla świata. Jeśli zatem mamy świadomość i możliwości, aby przyczyniać się do rozwoju społeczeństwa, dlaczego nie wykorzystać takiej możliwości?
Zgodność z prawodawstwem
Ekorozwój, czyli zrównoważony rozwój wg. ustawy Prawo ochrony środowiska to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń (art. 3 pkt 50 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.. Prawo ochrony środowiska).
Z ustaw obowiązujących przedsiębiorców na szczególną uwagę zasługuje także ustawa o odpadach, regulująca gospodarowanie i postępowanie z odpadami. Trudno bowiem znaleźć firmę w branży meblarskiej, w której nie powstawałyby odpady. Ponadto warto zwrócić uwagę, że niektóre regulacje zawarte są nie tyko w ustawach, ale także w wydawanych do nich rozporządzeniach, z których wiele jest autorstwa Ministra Środowiska, jak np. rozporządzenie w sprawie standardów emisyjnych z instalacji.
Prawo polskie zmienia się i dostosowuje do norm Unii Europejskiej. Stąd na bieżąco przedsiębiorca powinien monitorować zakres swoich obowiązków, wynikających z prawa. W tym celu warto korzystać ze szkoleń specjalistycznych, portali branżowych, bezpośrednio czytać akty prawne, czy korzystać z usług firm wyspecjalizowanych w tych obszarach.
Ekologiczna odpowiedzialność bazująca tylko na polskim prawie, to zaledwie fundament. Odpowiedzialność przedsiębiorstwa za środowisko w pełnym zakresie zaczyna się wraz z wdrożeniem etycznej polityki pro-środowiskowej, angażującej zarząd, właścicieli, pracowników, a także pozostałych interesariuszy.
Polityka zarządzania firmą a zarządzanie środowiskowe
Prawodawstwo reguluje działalność firm w zakresie wpływu ich funkcjonowania na środowisko naturalne. Ale tak naprawdę najważniejsze jest to, czy firma, jej zarząd, pracownicy chcą i umieją prowadzić działania, mające na celu troskę o środowisko.
Jednym z przejawów takich działań jest sporządzenie własnego, wewnętrznego dokumentu firmy, w którym zawarta jest deklaracja, że misją firmy jest prowadzenie działalności w oparciu o zasadę odpowiedzialności, zarówno wobec społeczeństwa, jak i środowiska naturalnego. Każda taka polityka powinna zawierać w sobie cele strategiczne i operacyjne, dostosowane do ich osiągnięcia oraz wskaźniki. Jedną z popularnych metod określania wskaźników jest stosowanie kalkulatora emisji gazów cieplarnianych, w którym różne działalności możemy sprowadzić do wspólnego mianownika, określając ślad klimatyczny firmy, tzw. carbon footprint.
Warto także zadbać o to, by wdrożenie polityki pro-środowiskowej nie było odbierane przez konsumentów jako jedynie pusta deklaracja. Firma może postarać się o przyznanie certyfikatu, poświadczającego działanie przedsiębiorstwa w zgodzie z określonymi normami. Przykładem może być tu wprowadzenie systemu zarządzenia środowiskowego, zgodnego z normą ISO. Norma ISO 14001 (2004) dotyczy systemu zarządzania środowiskowego (wymagania i wytyczne stosowania), natomiast ISO 14020 dotyczy ekoetykiet i deklaracji środowiskowych (ogólne zasady). Europejskim odpowiednikiem tych regulacji jest Wspólnotowy System Eko-zarządzania i Audytu EMAS (Eco-Management and Audit Scheme).
Działanie każdego z tych systemów sprowadza się do trzech płaszczyzn. Po pierwsze, nakłada na przedsiębiorstwo obowiązek wykazywania ciągłej poprawy działalności pro-środowiskowej, potwierdzanej przez niezależnego weryfikatora środowiska. Po drugie, wymaga deklaracji wykazywania pełnej zgodności z unijnymi i krajowymi przepisami prawa ochrony środowiska, weryfikowanej przez organy administracji egzekwujące te prawa. I wreszcie po trzecie, nakłada obowiązek informowania (za pomocą deklaracji środowiskowej) opinii publicznej i zainteresowanych stron (klientów, społeczności lokalnej) o wpływie na środowisko organizacji, jej produktów bądź usług oraz o działaniach podejmowanych przez nią w celu minimalizowania negatywnego wpływu na środowisko.
Meble plus ekoodpowiedzialność?
Początki zwykle bywają trudne, nie inaczej jest w zakresie wdrażania ekoodpowiedzialności w firmie. Warto wtedy uporządkować pracę, stosując np. tzw. zasadę 3R (z ang. reduce – redukcja, reuse – ponowne użycie, recycle – recykling). Można ją rozpatrywać jako tę, związaną z produkcją oraz ekologicznym biurem, tzw. ekobiurem. Zatem, jak zasadę 3R wykorzystać w praktyce firmy np. w ramach tzw. ekobiura?
Pierwszym etapem jest ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko poprzez mądre zakupy (np. w dużych opakowaniach), efektywną logistykę i promocję, np. rezygnacja ze zbędnych wydruków na rzecz komunikacji elektronicznej, przejazdy grupowe zamiast samodzielnych, szkolenia z ekologicznego stylu jazdy samochodem. Dzięki temu można także ograniczyć wydatki. Zaoszczędzone środki finansowe warto wykorzystać na zamówienia produktów ekologicznych. Po drugie (używanie wielokrotne) choćby zużyte jednostronnie kartki papieru na notatki z drugiej strony, zakupy sprzętu dobrej jakości, trwałego oraz z gwarancją serwisu w razie usterki, produkcja uniwersalnych materiałów promocyjnych tak, by móc je użyć w roku następnym. I po trzecie recykling, a więc wybór takich produktów, które nadają się do ponownego przetworzenia czy system do sortowania odpadów.
Meble plus działalność proekologiczna firm
Państwowa Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości w roku 2011 przeprowadzała badania wśród polskich firm, dotyczące stosowania zasad ekologicznej odpowiedzialności społecznej. W zakresie dobrych praktyk pro-środowiskowych firmy najczęściej wskazywały takie działania, jak: wprowadzanie ekologicznych rozwiązań w biurze (50%), prowadzenie edukacji ekologicznej pracowników (38%), wprowadzanie ekologicznych metod produkcji (24%), promowanie odpowiedzialności ekologicznej wśród klientów (23%), dostawców, społeczności lokalnej oraz uwzględnianie aspektów środowiskowych w rozwoju produktów i usług (22%) – dane nie sumują się do 100%, ponieważ jedna firma mogła zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź). Wyniki badania wskazały na dość duże zróżnicowanie miedzy małymi i dużymi firmami w zakresie wprowadzania poszczególnych rozwiązań.
Jak łatwo się domyślić, takie rozwiązania, jak wprowadzenie ekologicznej produkcji czy uwzględnianie aspektów środowiskowych w rozwoju firmy częściej wprowadzają duże i średnie firmy, jako że mogą to być stosunkowo kosztowne działania lub wymagające istnienia odpowiedniej struktury organizacyjnej czy zasobów organizacyjnych firmy (np. zaplecza logistycznego).
Może jednak dziwić, że np. edukacja ekologiczna pracowników czy promowanie odpowiedzialności ekologicznej wśród interesariuszy jest rzadko wprowadzana w małych firmach (odpowiednio 35% i 22%). Najmniejsza różnica, wynikająca z wielkości przedsiębiorstwa, dotyczy wprowadzania ekologicznego myślenia do biur, ponieważ zarówno małe jak i duże firmy stosują to rozwiązanie względnie najczęściej z pozostałych form odpowiedzialności za środowisko (wśród dużych było ok. 60% firm, wśród małych ok. 50%). Podstawą aktywności pro-środowiskowej firm jest edukacja ekologiczna, zarówno ta wewnętrzna (pracowników), jak i zewnętrzna (interesariuszy), jako że bez zrozumienia wartości dbania o środowisko wszystkie działania w tym zakresie będą jedynie pobieżne i krótkotrwałe.
Edukacja ekologiczna wewnętrzna
Zagadnienia najczęściej uwzględniane w zakresie edukacji pracowników to oszczędzanie energii, np. poprzez wyłączenie światła, diod w trybie czuwania (stand’by) czy paliw poprzez zastępowanie wyjazdów coraz popularniejszymi telekonferencjami.
Kolejny aspekt to ograniczanie i segregacja odpadów, oszczędzanie papieru, redukcja opakowań jednorazowych oraz wprowadzenie pojemników do recyklingu to standardowe praktyki biura ekologicznego. Edukacja to także promowanie odpowiedzialnych zachowań w zakresie podróżowania, czyli wspólne dojazdy do pracy (tzw. carpooling), korzystanie z komunikacji publicznej oraz zasady ekonomicznej i ekologicznej jazdy, zwane eco-driving). Często bodźcem do podjęcia takich działań są różnego rodzaju konkursy (np. na pro-ekologiczne biuro, czy ekologiczne rozwiązania produkcyjne).
Można zorganizować szereg działań, mających na celu zarówno edukację pracowników, jak i aktywne działania pro-ekologiczne. Pracownicy deklarują chęć wprowadzenia dwustronnego drukowania oraz oczyszczają swoje biurka ze zbędnych papierów. Ze sprzedaży zebranej makulatury można np. zakupić sadzonki drzew do zazielenienia terenu szkoły, będącej w sąsiedztwie firmy. Ponadto można zorganizować „kącik ekologiczny”, w ramach którego pracownicy mogą np. segregować odpady oraz oddawać zużyte baterie. Innym przykładem są programy szkoleniowe dla pracowników, takie jak np. ułożenie planu edukacji ekologicznej na cały tydzień dla swoich pracowników, każdego dnia omawiany jest inny temat (m.in. racjonalne zużycie energii, wody, transport czy odpowiedzialna konsumpcja i zdrowy styl życia).
Wszystkie te działania sprawiają, że świadomie kontrolujemy wpływ naszej firmy na środowisko i przynajmniej w małym stopniu mamy swój udział w ratowaniu środowiska.
Edukacja ekologiczna zewnętrzna
Jedynie 40% dużych firm deklaruje promowanie ekologicznej odpowiedzialności wśród klientów, dostawców czy społeczności lokalnej, co wydaje się być stosunkowo niewielkim odsetkiem, zważywszy na możliwości dużych firm, np. w zakresie oddziaływania na swoich kontrahentów. Co więcej, jest to działanie, pozwalające firmie na uzyskanie przewagi konkurencyjnej na rynku m.in. poprzez pozyskanie nowej grupy klientów o pro-ekologicznych poglądach.
Bardzo dobrym przykładem jest polska firma produkująca meble z naturalnych materiałów. Firma ta stosuje bowiem kompleksowe podejście do ochrony środowiska. Pozyskując surowiec do swej produkcji, stara się odpowiedzialnie nim zarządzać. Po pierwsze, drewno do produkcji sprowadzane jest tylko z lasów spełniających Zasady Dobrej Gospodarki Leśnej, po drugie, surowiec jest w pełni wykorzystywany (odpady są również wykorzystywane m.in. do produktów pobocznych, takich jak biopaliwa drzewne), po trzecie zasoby, które firma pozyskuje, stara się „uzupełniać” poprzez nasadzenia drzewek.
Zobacz także: Ecodesign i zielona ekonomia
W tym celu można stosować tzw. marketing zaangażowany społecznie, tj. za każdy sprzedany mebel oznaczony logo akcji, współfinansowane jest sadzenie jednego drzewka. Działania te prowadzą do realnego ograniczenia negatywnego wpływu działalności firmy na środowisko (brak produkcji odpadów, zalesianie), co przekłada się na pozytywny wizerunek firmy. Jest to niezwykle ważny element w budowaniu przewagi konkurencyjnej firmy na wszelkich rynkach zewnętrznych. Także małe i średnie firmy powinny prowadzić działania ekologiczne.
Dla przykładu ciekawe i dobre praktyki dotyczą sektora przedsiębiorstw, świadczących usługi w zakresie e-biznesu dla branży meblarskiej. Poprzez swoje produkty (specjalne aplikacje) pozwalają choć w niewielkim stopniu ograniczyć negatywny wpływ na środowisko. Takie aplikacje, to np. systemy elektronicznych faktur, systemy do elektronicznych rozliczeń podatkowych, czy elektroniczne systemy projektowania mebli.
Green PR
Warto tu wspomnieć o praktyce jednej z firm, która wprowadzając w roku 2010 swój nowy produkt na rynek postawiła na komunikację ekologiczną (green PR), tj. informowała o zaletach programu, dzięki któremu można ograniczyć wydruki, a tym samym wycinkę drzew, a dodatkowo za każdy sprzedany program przekazywała (w latach 2010-2011) symboliczny 1 grosz na sadzenie drzewek. Na dedykowanej stronie internetowej można było zobaczyć, ile wirtualnych drzewek przybyło, dzięki klientom firmy.
Przykładem zewnętrznej edukacji ekologicznej (z elementami wewnętrznej – dwa w jednym) jest wolontariat pracowniczy. Jego celem jest neutralizowanie negatywnego wpływu na środowisko naturalne, a także edukacja ekologiczna i promowanie postaw pro-ekologicznych wśród pracowników i społeczności lokalnej. Do tej pory zostały zrealizowane takie projekty, jak: sprzątanie dna jeziora przez płetwonurków, oczyszczanie linii brzegowej rzek i jezior, sadzenie drzew, krzewów i kwiatów, przygotowywanie kącików zieleni w ogrodach domów dziecka oraz organizacja eko-festynów.
Co zagraża środowisku?
Stały wzrost ludności na świecie i rozwój ekonomiczny to, według raportu Programu Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEP 2012), dwie podstawowe przyczyny negatywnych zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym. Głównymi czynnikami presji człowieka na środowisko są: rosnąca konsumpcja energii, postępująca urbanizacja i globalizacja. Efekty tego oddziaływania to m.in.: niska jakość powietrza, ubytek powierzchni leśnych, degradacja ekosystemów, utrata różnorodności biologicznej i krajobrazowej, a także wzrost ilości odpadów konsumpcyjnych i przemysłowych.
Pogarszający się stan środowiska, w perspektywie długofalowej, poważnie zagraża produkcji gospodarczej opartej na kurczących się zasobach Ziemi. Dlatego międzynarodowe polityki rozwoju, m.in. Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ, Siódmy Unijny Program Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego do roku 2020, czy globalne porozumienie klimatyczne wypracowane w roku 2015 podczas tzw. szczytu klimatycznego w Paryżu (COP21) – wskazują konieczność uwzględnienia potrzeb środowiska w rozwoju gospodarki i społeczeństw. Podkreśla się kluczowe znaczenie współpracy wielu podmiotów (polityków, liderów samorządowych, przedstawicieli biznesu i organizacji społecznych oraz mieszkańców) dla skuteczności działań na rzecz łagodzenia zmian klimatu. Wspomniane wyżej Cele Zrównoważonego Rozwoju, wraz z przypisanymi do nich szczegółowymi zadaniami, koncentrują wysiłki wielu stron wokół rozwiązania konkretnych i realnych problemów globalnych.
Działania zmierzające do poprawy stanu środowiska skupiają się obecnie na trzech kluczowych wyzwaniach. Pierwsze z nich to ochrona, zachowanie i wzmacnianie naturalnego kapitału. Drugie to zrównoważone, racjonalne i efektywne korzystanie z zasobów i dążenie do niskoemisyjnego społeczeństwa. Trzecie – poprawa jakości życia na Ziemi.
Wspólnie w kierunku zrównoważonej gospodarki w wymiarze globalnym
Firmy powinny rozwijać zapobiegawcze podejście do problemów środowiska naturalnego, podejmować inicjatywy które mają na celu ochronę zasobów przyrody, wspierać rozwój postaw i technologii przyjaznych środowisku. Zatem można zadawać wiele pytań np., jakie szanse dla branży meblarskiej wiążą się z przejściem na zrównoważoną gospodarkę? Czy występują jakiekolwiek zagrożenia z tym związane?
Otóż Komisja Europejska, ogłaszając koncepcję gospodarki o obiegu zamkniętym, dała podmiotom gospodarczym jasny sygnał, że jednym z priorytetów Unii Europejskiej w najbliższych latach będzie wykorzystanie wszystkich dostępnych narzędzi w celu pełnego wdrożenia zasady zrównoważonego rozwoju. Przejście na nowy model gospodarczy będzie wymagało od przedsiębiorców nowego podejścia do zarządzania.
Z pewnością będzie to nie lada wyzwanie, ale mądry przedsiębiorca będzie patrzył na to również jako na szansę. Nowy pakiet zmian legislacyjnych, ogłoszony 2 grudnia 2015 r., ma zapewnić Europie stały i zrównoważony rozwój w perspektywie wieloletniej. Poza zmianami w unijnych dyrektywach i rozporządzeniach ważną rolę w przejściu na nowy model gospodarczy mają odegrać dobrowolne narzędzia ochrony środowiska, a wśród nich mający największe znaczenie dla biznesu system EMAS.
Zatem czy na rynku branży meblarskiej liczą się działania, które minimalizują wpływ na środowisko, zarówno samej firmy, jak i wytwarzanych przez nią produktów?
Komisja Europejska, wraz z wdrażaniem koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym, zakłada prowadzenie szerokich działań na rzecz zmiany podejścia do analizy cyklu życia produktu w ramach ecodesign-u (o czym pisałem już w jednej z poprzednich publikacji), mających wykraczać poza koncentrowanie się jedynie na fazie użytkowania produktów. Jest to podejście zbieżne z podejściem stosowanym w EMAS.
Jednym z kluczach założeń systemu jest, aby przedsiębiorstwa nie tylko zwracały uwagę na minimalizowanie negatywnego wpływu, ale również podejmowały wysiłki zapobiegania powstawaniu zanieczyszczeń. Ma to zastosowanie zarówno do tego, co dzieje się w firmie, jak i do pośredniego wpływu na środowisko, wynikającego z interakcji z innymi podmiotami. Takie podejście wspiera jeden z głównych priorytetów gospodarki o obiegu zamkniętym, ponieważ pozwala firmom projektować swoje wyroby tak, aby w końcowym etapie cyklu życia mogły stawać się nie odpadem, a surowcem w nowym cyklu produkcyjnym.
Niewątpliwie odpowiedzialność za środowisko powinna być wpisana w strategie każdej firmy, bez względu na jej wielkość, i obszar, w którym działa. Należy jednak pamiętać, że o tym, czy przedsiębiorcy skorzystają czy stracą na wdrażaniu zasad zrównoważonego rozwoju, decyduje przede wszystkim podejście do tematu ich samych. Jeśli przedsiębiorcy traktować będą ekologię jako obowiązek i przymusowe podporządkowanie się przepisom oraz jako barierę prowadzonej działalności, w dłuższej perspektywie odczują negatywne konsekwencje swoich decyzji.
Jeżeli jednak poprzez wdrażanie systemów zarządzania ochroną środowiska i realizację niezbędnych działań dostrzegą oni szansę na wygranie z konkurencją, to wdrażanie ekologicznej odpowiedzialności z pewnością przyniesie im zdecydowane korzyści i przewagę konkurencyjną na rynku, czego wszystkim przedsiębiorcom w Nowym Roku życzę.
TEKST: Przemysław Karlik
Artykuł opublikowany został w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 1/2020