Problemy z pozyskiwaniem drewna
8 lutego, 2022 2023-01-30 16:10
Problemy z pozyskiwaniem drewna
Przyszłość sektora usług leśnych rysuje się mgliście. Czy dojdzie do przerwania łańcucha dostaw drewna do przemysłu meblarskiego?
Tysiące prywatnych przedsiębiorstw, świadczących usługi związane z pozyskaniem drewna oraz pracami hodowlanymi na rzecz Lasów Państwowych, znalazło się w bardzo trudnej sytuacji. Stowarzyszenie Przedsiębiorców Leśnych im. Mieczysława Wierzbickiego w Gołuchowie i Polski Związkek Pracodawców Leśnych apelują do premiera Mateusza Morawieckiego o pilną interwencję.
Za wysłaniem petycji do premiera stoi dramatyczna sytuacja branży leśnej. Pismo powstało po wspólnym spotkaniu 47 przedstawicieli wymienionych organizacji 24 stycznia 2021 r. Pełną treść petycji publikujemy poniżej. Zapaść sektora usług leśnych doprowadzi do pogorszenia się stanu lasów w Polsce. Inną z konsekwencji będzie przerwanie łańcucha dostaw drewna do przemysłu. Straty mogą być niewyobrażalne.
TREŚĆ PETYCJI SPL I PZPL DO PREMIERA:
Gołuchów/Błonie, 1.02.2022 r.
Szanowny Pan Premier
Mateusz Morawiecki
Szanowny Panie Premierze,
świadomi bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej, w jakiej znalazło się obecnie tysiące prywatnych przedsiębiorstw świadczących usługi związane z pozyskaniem drewna oraz pracami hodowlanymi na rzecz jednostek Lasów Państwowych, zwracamy się z apelem o podjęcie kroków przeciwdziałających destabilizacji rynku usług leśnych w naszym kraju, wynikającej z nieodpowiedzialnej postawy kierownictwa Lasów Państwowych.
Sektor usług leśnych powstał ok. 30 lat temu w konsekwencji transformacji ustrojowych oraz wdrożenia ustawy o lasach. Małe, prężnie się rozwijające rodzinne firmy były dotychczas dostawcą usług związanych z pracami na rzecz wszystkich nadleśnictw w całym kraju. To dzięki ciężkiej pracy i poświęceniu ponad 40 tysięcy pracowników zatrudnionych w kilku tysiącach prywatnych zakładach usług leśnych Lasy Państwowe dotychczas uzyskiwały dodatnie wyniki finansowe oraz mogły utrzymywać drzewostany w dobrym stanie.
Niekonsekwentna i zmienna polityka kierownictwa Lasów Państwowych, wieloletnie zaniedbania oraz często ignorancja wobec sektora usług leśnych, kluczowego dla funkcjonowania tej ważnej dla Państwa instytucji, wyprowadziła w roku 2015 drwali na ulice. Niestety bezskutecznie.
Z rozgoryczeniem stwierdzamy, że od tego czasu sytuacja zakładów usług leśnych w Polsce uległa drastycznemu pogorszeniu. Oferowane przez nadleśnictwa niskie stawki, nieadekwatne do zmieniających się warunków rynkowych, doprowadziły do sytuacji, w której dalsze prowadzenie działalności w tym sektorze stało się nierentowne. Bardzo wysoka wypadkowość prac leśnych (dorównująca wypadkowości w górnictwie), niemożliwy do zapewnienia godziwy poziom wynagrodzeń oraz brak szkolnictwa zawodowego doprowadziły do masowego odpływu pracowników z naszych firm.
Obecnie większość firm deklaruje stopniowe przebranżowienie się i odejście od współpracy z Lasami Państwowymi.
Konsekwencją tego zjawiska będzie pogorszenie się stanu lasów w Polsce oraz przerwanie łańcucha dostaw drewna do przemysłu.
Lasy Państwowe pomimo zatrudniania 26 tysięcy pracowników nie mają potencjału technicznego i organizacyjnego do realizacji ustawowych zadań, jakie zostały na nie nałożone.
Praktycznie cały park maszynowy związany z pozyskaniem drewna i ok. 40 tysięcy pracowników jest na utrzymaniu naszych zakładów, z których 73%, jak pokazują badania ankietowe z sierpnia ubiegłego roku, planuje stopniowe odejście od współpracy z Lasami Państwowym w najbliższych miesiącach.
Zapaść sektora usług leśnych spowoduje szkody gospodarcze oraz wizerunkowe w branżach związanych z przerobem i produkcją wyrobów drewnianych. Straty dla tego tak ważnego sektora gospodarki narodowej będą trudne do oszacowania.
Mając na uwadze powagę sytuacji oraz katastrofalne dla polskich drzewostanów oraz gospodarki skutki bierności, prosimy o pilną interwencję.
Żądamy:
- Wyjaśnienia, dlaczego pomimo miliardowego zysku, jaki osiągnęły Lasy Państwowe w roku 2021, oraz coraz wyższych cen drewna, wymusza się na przedsiębiorcach oferowanie głodowych stawek za usługi leśne na poziomie niższym niż stawki z lat ubiegłych.
- Powołania w trybie pilnym ministerialnej międzyresortowej komisji ds. opracowania i realizacji programu naprawczego sektora leśno-drzewnego w Polsce z udziałem przedstawicieli Lasów Państwowych, sektora usług leśnych i przemysłu drzewnego;
- Zobligowania dyrektora generalnego Lasów Państwowych do przedstawienia propozycji programu naprawczego zasad funkcjonowania sektora usług leśnych w PGL LP, z uwzględnieniem w szczególności: wprowadzenia procedur i mechanizmów zapewniających ochronę miejsc pracy, zapewnienia stabilnego dostępu do wykwalifikowanej siły roboczej oraz zniwelowania dysproporcji płacowych pomiędzy leśnikami zatrudnionymi w LP a pracownikami zatrudnionymi w sektorze usług leśnych.
- Kontroli przez organy państwowe w ramach nadzoru nad mieniem Skarbu Państwa dotychczasowej działalności jednostek Lasów Państwowych w zakresie metodyki oraz prawidłowej wyceny prac leśnych, będących przedmiotem kilkumiliardowych zamówień publicznych, pod kątem rzetelności sporządzonych wycen, zapewnienia uczciwych warunków konkurencji i prowadzenia działalności zgodnie z obowiązującym prawem.
- Rzetelnej publicznej informacji o:
- sytuacji zaistniałej podczas przetargów na prace leśne w nadleśnictwach na rok 2022, wymuszających na przedsiębiorstwach leśnych stosowanie stawek poniżej poziomu rentowności;
- polityce finansowej Lasów Państwowych w zakresie kalkulowania kosztów usług leśnych;
- celach, na jakie został przeznaczony zysk LP z roku 2021.
Niezrozumiała jest dla nas sytuacja, w której ceny drewna osiągają rekordowe poziomy, a nasz zleceniodawca często odrzuca rzetelnie wycenione stawki na usługi leśne, nawet nieznacznie przekraczające jego własną wycenę tych prac. Jednocześnie pełnomocnik rządu ds. leśnictwa i łowiectwa Edward Siarka, do którego dwukrotnie zwracaliśmy się na piśmie z prośbą o spotkanie w rzeczonej sprawie, od ponad roku nie znajduje czasu na spotkanie z przedstawicielami sektora usług leśnych.
Z poważaniem
Tadeusz Ignaciuk
Prezes Zarządu Stowarzyszenie Przedsiębiorców Leśnych im. Mieczysława Wierzbickiego w Gołuchowie
Wojciech Wójtowicz
Prezes Zarządu Polski Związek Pracodawców Leśnych
Do wiadomości:
- Prezydent RP
- Posłowie i Senatorowie RP – wszyscy
- Ministerstwo Aktywów Państwowych
- Ministerstwo Finansów
- Ministerstwo Klimatu i Środowiska
- Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej
- Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
- Ministerstwo Rozwoju i Technologii
- Ministerstwo Zdrowia
- Lasy Państwowe
Źródło: Stowarzyszenie Przedsiębiorców Leśnych im. Mieczysława Wierzbickiego w Gołuchowie
ZOBACZ TAKŻE: Konflikt o drewno na linii UE-Rosja
Kilka dni później, w tej samej sprawie, interpelację do ministra klimatu i środowiska złożyła posłanka Joanna Jaśkowiak.
Zwraca ona uwagę na to, iż oferowane przez nadleśnictwa niskie stawki, nieadekwatne do zmieniających się warunków rynkowych, doprowadziły do sytuacji, w której dalsze prowadzenie działalności w tym sektorze stało się nierentowne.
Nie można wprowadzać nowego systemu wyceny prac bez konsultacji z ludźmi, którzy te prace wykonują. Lasy Państwowe same nie zatrudniają drwali, może kilku w całym kraju, mają też około 40 dużych maszyn leśnych, ale w rękach prywatnych harwesterów i forwarderów jest ich co najmniej tysiąc.
Bardzo wysoka wypadkowość prac leśnych (dorównująca wypadkowości w górnictwie), niski poziom wynagrodzeń oraz brak szkolnictwa zawodowego – to wszystko doprowadziło do masowego odpływu pracowników z tych firm. Konsekwencją tego trendu będzie pogorszenie się kondycji zdrowotnej lasów w Polsce oraz przerwanie łańcucha dostaw drewna do przemysłu. Lasy Państwowe pomimo zatrudniania kilkudziesięciu tysięcy pracowników nie posiadają potencjału technicznego i organizacyjnego do realizacji ustawowych zadań, jakie zostały na nie nałożone – to jeden z fragmentów interpelacji Joanny Jaśkowiak.
Niezrozumiałą jest dla mnie sytuacja, w której ceny drewna osiągają rekordowe poziomy, a Lasy Państwowe odrzucają rzetelnie wycenione przez firmy stawki za usługi leśne. Proponowany przez przedsiębiorców wzrost kosztów ich pracy wyniósł około 380 mln zł, co przy globalnej kwocie 3 mld zł przeznaczonej przez Lasy Państwowe na usługi, jest niewielką kwotą – zauważa Joanna Jaśkowiak.
Posłanka prosi o odpowiedzi na następujące pytania:
- Dlaczego, pomimo dużego zysku jaki osiągnęły Lasy Państwowe w roku 2021 oraz coraz wyższych cen drewna, wymusza się na przedsiębiorcach oferowanie bardzo niskich stawek za usługi leśne, na poziomie niższym lub równym z lat ubiegłych?
- Jaka jest dokładnie metodyka wyceny prac leśnych będących przedmiotem kilkumiliardowych zamówień publicznych?
- Dlaczego kwoty przeznaczone na realizację zadań przez nadleśnictwa w przetargach pierwszej tury, ogłoszonych w październiku czy listopadzie 2021 roku, są takie same jak w powtarzanych przetargach np. w styczniu? Wszedł Polski Ład, mamy bardzo wysoką inflację, gigantyczne podwyżki cen gazu i prądu, rosną inne koszty. Dlaczego to wszystko nie jest uwzględnione?
- Czy prawdą jest, że wycena prac została dokonana w połowie 2021 roku, gdy Lasy Państwowe zatwierdziły swój plan finansowy na rok 2022, a potem wycena ta się już nie zmieniła, pomimo ogromnych zmian w gospodarce w ostatnich miesiącach? Jeśli tak, to jest to dowód na nierzetelną wycenę prac, przynajmniej w przetargach ogłaszanych już w tym roku, które nie znalazły wykonawców w poprzednich postępowaniach przetargowych ogłoszonych w październiku czy listopadzie ubiegłego roku.
- Czy prawdą jest, że Lasy Państwowe nie przedstawiły środowisku firm leśnych, wykonujących usługi leśne, informacji na temat tego, jak te prace będą wyceniane po wprowadzeniu nowych katalogów pracochłonności dla tych prac? Dlaczego Lasy Państwowe odmawiały spotkań z branżą w tej sprawie?
- W jaki sposób resort chce zapewnić ciągłość prac leśnych i dostaw drewna do przemysłu, skoro już w pierwszych postępowaniach na niektóre prace nikt się nie zgłosił? Obecnie na wykonanie wielu prac także nie ma wykonawców, ponieważ domagają się wyższych stawek, niż te, które proponują nadleśnictwa.
Pełna treść interpelacji znajduje się na stronie internetowej Sejmu.
Źródło: Polska Izba Gospodarcza Przemysłu Drzewnego oraz Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Czy politycy znowu nabiorą wody w usta, czy tym razem Zakłady Usług Leśnych mogą liczyć na jakąkolwiek interwencję? Na pewno będziemy śledzić ciąg dalszy tej sprawy.
