Rozmowa z Marcinem Szczeliną, krytykiem i kuratorem architektury, współtwórcą wystawy „Let’s talk about garbage”.

Tytuł wystawy „Let’s talk about garbage” zachęca do rozmowy na temat śmieci i jednocześnie sugeruje, że nie można przejść obojętnie obok problemu nadprodukcji odpadów. Czy to oznacza, że jeszcze nie wszystko zostało powiedziane na ten temat? O jakich aspektach trzeba koniecznie rozmawiać?

Reklama

Zanieczyszczenie środowiska, problemy gospodarcze wielu krajów, nadprodukcja śmieci to tematy, o których zdecydowanie należy mówić. Razem z Hugonem Kowalskim postanowiliśmy ponownie podjąć te kwestie poprzez wystawę „Let’s talk about garbage”, konfrontując zachodnie i azjatyckie podejście do przetwarzania odpadów. Chcieliśmy przede wszystkim wskazać różnice pomiędzy nimi, stąd wygląd projektu. Pokazujemy również inne podejście Europejczyków do osób zajmujących się odpadami pochodzącymi z odzysku. Na osiedlach projektuje się zamknięte pojemniki na śmieci, ponieważ nie lubimy oglądać szperających w nich ludzi. Takie osoby postrzega się jak intruzów, nie doceniamy ich społecznej użyteczności. Zupełnie inaczej jest w Azji. Będąc w Indiach mieliśmy okazję rozmawiać z urbanistą z Bombaju, który zauważył, że w Europie wrzucamy śmieci do czarnego worka, który potem już nas nie interesuje. W Azji wszystko to, co znajduje się na śmietniku jest dla nich „dobrem”. Dlatego też wystawa pokazuje dwa paradoksalnie różne światy. Czarna ściana nawiązuje do wspomnianego już wcześniej czarnego worka, natomiast z drugiej strony – opowiadamy „historie” śmieci.

„Let’s talk about garbage” można traktować, jako podstawowe kompedium wiedzy na temat śmieci. Na naszej wystawie zadajemy sobie fundamentalne pytania, skąd się biorą i jak sobie z nimi radzimy. Opracowaliśmy specjalną mapę, która wskazuje, jak odpady podróżują po świecie. Co ciekawe, dotąd Azja skupowała śmieci z Europy. Dzisiaj zaczyna być samowystarczalna, więc odpady coraz częściej podróżują do Afryki. Obecnie przetwarza się tam elektrośmieci z całego globu. Pytanie jednak co się stanie, gdy również ten kontynent się nasyci? Gdzie będziemy gromadzić odpady? Wystawa, którą będzie można zobaczyć na Łódź Design Festival zadaje wiele pytań i skłania do refleksji nad kondycją współczesnego człowieka oraz stanu naszej planety.

Jednym z proponowanych na wystawie rozwiązań jest ponowne wykorzystanie produktów, nadanie im nowego kształtu, funkcji. W jakim stopniu to rozwiązanie wykorzystywane jest obecnie w architekturze i w meblarstwie?

Architektura i projektowanie mają olbrzymi wpływ na cykl życia produktu, a co za tym idzie na codzienne funkcjonowanie. Otaczają nas rzeczy przetworzone, pośród nich mieszkamy. Istnieje wiele firm budowlanych wykorzystujących materiały pochodzące z odzysku. Z odpadów powstają dachówki, cegły, materiały izolacyjne oraz wiele innych produktów. Jednak z naszych badań wynika, że większość przedsiębiorstw budowlanych nie dba o recykling. Największe firmy wciąż przywiązują do tego za mało uwagi. Powód jest prosty – zbyt duże koszty produkcji. Pomimo stale wzrastającej świadomości w zakresie potrzeb ochrony środowiska, branża budowlana nie angażuje się w działania na rzecz zmniejszania ilości odpadów.

Reklama

Jednak recykling jest tylko jednym z przykładów, w jaki sposób można wykorzystywać odpady. My, za pośrednictwem naszej wystawy, chcemy również promować inne formy wpływania na środowisko, między innymi świadomy konsumpcjonizm. Kupujmy mniej, zwracajmy uwagę na przedmioty, których powstanie wpływa korzystnie na naszą planetę i starajmy się maksymalnie wydłużać ich żywotność. Jakkolwiek utopijnie to brzmi, ma to realne przełożenie na stan środowiska i kondycję planety.

Projekt, który zobaczymy podczas Łódź Design Festival będzie miał zupełnie nową odsłonę. Proszę uchylić rąbka tajemnicy i powiedzieć, czego mogą się spodziewać goście festiwalu?

Instalacja, którą pokażemy w Łodzi z pewnością będzie się różniła od tych, które zaprezentowaliśmy w Wenecji i w Parlamencie Europejskim. Mecenasem jest IKEA Retail w Polsce, która wspiera nas od początku projektu, czyli od premiery na Biennale Architektury w Wenecji i to właśnie IKEA prowokuje nas do poszerzania badań i prezentowania ich za pośrednictwem wystawy „Let’s talk about garbage”. Na tym etapie nie możemy jednak za wiele powiedzieć. Z pewnością tegoroczna odsłona będzie bardziej interaktywna, skłaniająca do wielu refleksji na temat ochrony środowiska. Szczegóły poznają Państwo już w październiku podczas Łódź Design Festival, na który gorąco zapraszamy.

Dziękuję za rozmowę.

ROZMAWIAŁA: Anna Szypulska

Wywiad został opublikowany w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 9/2017