Słownik meblarski

Wiertło

Wiertła – wiertłami wykonuje się najczęściej otwory przelotowe i gniazda walcowe nieprzelotowe, wykorzystywane do łączenia elementów drewnianych lub do przytwierdzania okuć. Narzędziami tymi wywierca się także wadliwe miejsca w elementach oraz wykonuje korki i zatyczki.

Z kolei pogłębiaki (rodzaj wierteł) służą do zmiany kształtu i wymiaru wylotu otworu okrągłego w wyniku jego stożkowego lub walcowego pogłębienia. Jako podstawę podziału wierteł przyjmuje się przede wszystkim konstrukcję części roboczej wierteł.

Jakie są rodzaje wierteł do maszynowej obróbki drewna?

Wyróżnia się następujące główne typy wierteł do maszynowej obróbki drewna:

  • łyżkowe i ślimakowe,
  • kręte,
  • śrubowe,
  • środkowce,
  • bębenkowe,
  • cylindryczne,
  • walcowe,
  • stożkowe.

Wiercenie wzdłuż i w poprzek włókien

Szczegółowy podział wierteł na rodzaje jest dokonywany na podstawie kształtu zakończenia części roboczej wiertła i kształtu chwytu wiertła. Ze względu na kształt zakończenia części roboczej rozróżnia się dwie odmiany wierteł – do wiercenia wzdłuż i w poprzek włókien.

Wiertła do wiercenia w poprzek włókien charakteryzują się prostopadłym do osi obrotu ustawieniem głównych (czołowych) krawędzi tnących, a ponadto – kolcem środkującym i krajakami. Wiertła do wiercenia wzdłuż włókien nie mają kolców środkujących ani krajaków. Z kolei ich krawędzie tnące tworzą z osią obrotu kąt mniejszy od prostego.

Jakie chwyty mogą mieć wiertła?

Mogą mieć różne chwyty. Najczęściej jest stosowany chwyt walcowy lub stożkowy ze stożkiem Morse’a nr 1 i 2, natomiast przy wiertłach dużych średnicach ze stożkiem nr 3. Niektóre mają chwyty gwintowane. Chwyty stożkowe dają najbardziej pewne i dokładne zamocowanie wiertła.

Głównymi wielkościami charakteryzującymi wiertła są:

  • średnica,
  • średnica chwytu,
  • długość całkowita,
  • długość części roboczej oraz przyłożenia,
  • kąt ostrza i kąt natarcia,
  • w niektórych rodzajach wierteł także wysunięcie krajaka i kolca środkującego, przed główną krawędź tnącą, nachylenia krawędzi tnącej do osi obrotu oraz kąt pochylenia rowka.

Zobacz też: klasyfikacja narzędzi do maszynowej obróbki drewna

Źródło: Bajkowski J. (1997), Maszyny i urządzenia do obróbki drewna, cz.1, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.