Od Ogólnopolskiej Narady o Lasach minęły ponad dwa tygodnie, ale jej echa nie milkną. Dzieje się tak głównie za sprawą konferencji prasowej resortu klimatu i środowiska, która odbyła się dwa dni po naradzie a do dzisiaj budzi oburzenie przedsiębiorców. Czy przez arogancję urzędników tysiące osób stracą pracę?

Reklama

Organizacje pozarządowe i przedstawiciele polskich przedsiębiorców są oburzeni postawą Ministerstwa Klimatu i Środowiska. W ich ocenie resort podjął arbitralne decyzje w sprawie gospodarki leśnej, nie poprzedzając ich ekspertyzami i konsultacjami społecznymi. Jak wskazują, Ogólnopolska Narada o Lasach zorganizowana przez ministerstwo to jedna wielka fikcja. Ich zdaniem za niefrasobliwość urzędników zapłacą tysiące osób pracujących w sektorze drzewnym i powiązanych branżach.

Jak ministerstwo pozbawiło przemysł złudzeń?

Organizacje branżowe mają dość milczenia w sprawie tego, co się wydarzyło w przedostatnim tygodniu kwietnia. W komunikacie przesłanym 10 maja 2024 r. przez Ogólnopolską Izbę Gospodarczą Producentów Mebli przedsiębiorcy zwracają uwagę na kilka problemów. Jednym z nich jest to, że na konferencji prasowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska minister Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister Mikołaj Dorożała ogłosili kolejne decyzje w sprawie polityki leśnej, powołując się na rzekome ustalenia Ogólnopolskiej Narady o Lasach. Przedsiębiorcy wytykają też resortowi, że na stronie MKiŚ można przeczytać, iż Ogólnopolska Narada o Lasach była przykładem konstruktywnego dialogu różnych grup interesariuszy oraz sposobem na wypracowanie wartościowych rekomendacji.

Stało się coś wręcz przeciwnego, nasze rekomendacje zostały zignorowane, a ministerstwo pozostało głuche na prośby o przeprowadzenie ekspertyz – podkreślają oburzeni uczestnicy Narady, przedstawiciele Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Producentów Mebli, Stowarzyszenia Producentów Płyt Drewnopochodnych w Polsce, Polskiej Izby Gospodarczej Przemysłu Drzewnego, Polskiego Komitetu Narodowego EPAL, Stowarzyszenia Papierników Polskich, Polskiego Związku Pracodawców Leśnych oraz Stowarzyszenia Przedsiębiorców Leśnych im. Mieczysława Wierzbickiego w Gołuchowie.

Co wydarzyło się podczas konferencji?

Przede wszystkim MKiŚ ogłosiło kontynuację moratorium na wycinkę drzew i plan ochrony lasów ważnych społecznie wokół polskich metropolii

Utworzenie lasów społecznych w dziewięciu lokalizacjach w Polsce, kontynuacja moratorium ws. ograniczenia wycinki drzew, a także „mapa drogowa” dla obszarów cennych przyrodniczo – to najnowsze działania ogłoszone przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Szczegóły tych zmian przedstawiła minister Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister Mikołaj Dorożała podczas konferencji prasowej, zorganizowanej w resorcie 25 kwietnia 2024 r. – takie streszczenie przebiegu konferencji zamieścił resort klimatu i środowiska.

A to, co zamieszczamy poniżej, to według ministerstwa najważniejsze informacje przekazane dziennikarzom:

• Ogólnopolska Narada o Lasach – przykładem konstruktywnego dialogu różnych grup interesariuszy oraz sposobem na wypracowanie wartościowych rekomendacji.
• Moratorium na ograniczenie wycinki lasów będzie kontynuowane. Lasy Państwowe do połowy czerwca przedstawią jego aktualizację. Łączny obszar nie będzie mógł być mniejszy niż obecnie, a w dokumencie będą musiały zostać uwzględnione uwagi strony społeczno-przyrodniczej. Aktualizacja powinna także zachować ideę ochrony najcenniejszych drzewostanów oraz uwzględniać prowadzenie prac przez lokalne przedsiębiorstwa leśne – ZUL.
• Powstanie „mapa drogowa” do tworzenia lasów społecznych dla 9 największych aglomeracji w Polsce – Warszawy, Łodzi, Poznania, Wrocławia, Katowic, Krakowa, Trójmiasta, Szczecina, Bydgoszczy/Torunia. Ograniczenie wycinek sprawi, że wiodącą funkcją tych lasów będzie funkcja społeczna.
• W MKiŚ przygotowana zostanie także „mapa drogowa” dla obszarów cennych przyrodniczo.
• Do Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych przekazane zostanie polecenie dotyczące przeprowadzenia analizy możliwości rezygnacji z rębni całkowitych w terminie do końca maja br.

Ogólnopolska Narada o Lasach w podsumowaniu ministerstwa

Według resortu podczas konferencji prasowej wybrzmiały najważniejsze rekomendacje, które wypracowali uczestnicy Ogólnopolskiej Narady o Lasach. Ministerstwo podkreśla, że wydarzenie to było pierwszym w historii, które umożliwiło tak szeroki dialog społeczny w sprawie polskich lasów.

I faktycznie przy stołach dyskusyjnych i roboczych spotkali się m.in. przedstawiciele strony społecznej, przyrodniczej, leśnicy, przedsiębiorcy, samorządowcy i naukowcy. Jednak co do stwierdzenia, iż pierwsze rekomendacje resort ogłosił w trakcie spotkania z dziennikarzami, przemysł drzewny ma wątpliwości.

Dziękuję tym, którzy razem z nami pracowali nad nową filozofią zarządzania lasami ważnymi przyrodniczo i społecznie w Polsce. To było bardzo dobre spotkanie, które pozwoliło wypracować szereg rekomendacji, które będą kontynuowane – przekazała Paulina Hennig-Kloska, minister klimatu i środowiska, podczas briefingu prasowego.

Jeszcze bardziej zaskakujące z punktu widzenia organizacji i przedsiębiorców są inne słowa pani minister.

Sztuką dobrego zarządzania jest wsłuchiwanie się w głos wszystkich zainteresowanych stron. Podczas Ogólnopolskiej Narady o Lasach spotkały się strony o różnych interesach, różnych poglądach i ideach. Jestem zbudowana tym, jak uczestnicy Ogólnopolskiej Narady o Lasach ten dialog prowadziły – podsumowała szefowa resortu klimatu i środowiska.

Lasy społeczne wokół 9 polskich metropolii

Jedną z kluczowych rekomendacji jest stworzenie planu ochrony dla lasów na terenie kraju o wiodącej funkcji społecznej.

Ministerstwo chce przygotować mapę drogową do tworzenia lasów społecznych dla 9 największych aglomeracji. Są to:

1. Warszawa,
2. Łódź,
3. Poznań,
4. Wrocław,
5. Katowice,
6. Kraków,
7. Trójmiasto,
8. Szczecin,
9. Bydgoszcz/Toruń.

Chcemy ograniczyć tam wycinki, dając tym lasom nową, wiodącą funkcję – funkcję społeczną. Będą one służyć 5,6 mln okolicznych mieszkańców – powiedziała minister Paulina Hennig-Kloska.

Prace nad tworzeniem lasów społecznych w 9 lokalizacjach aglomeracyjnych będą prowadzone w zespołach złożonych z przedstawicieli właściwych nadleśnictw, regionalnej i generalnej dyrekcji Lasów Państwowych, regionalnej dyrekcji ochrony środowiska, strony społeczno-przyrodniczej, przemysłu drzewnego, lokalnych usług leśnych, Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oraz Instytutu Badawczego Leśnictwa, a także samorządu. Systemowe rozwiązania regulujące zasady dialogu ograniczą ryzyko konfliktów na etapie realizacji gospodarki leśnej – wskazał wiceminister Mikołaj Dorożała.

O czym jeszcze można było usłyszeć podczas konferencji? Na przykład o tym, że Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych do 25 czerwca 2024 r. przedstawi wypracowane zmiany kierunkowe na podstawie rekomendacji ONoL i prac zespołów lokalnych ze wskazaniem konkretnych obszarów lasów zakwalifikowanych jako społeczne na terenie danej dyrekcji regionalnej LP.

Podczas Ogólnopolskiej Narady o Lasach osiągnęliśmy kompromis pomiędzy Lasami Państwowymi a stroną społeczną i przyrodniczą co do funkcji przyrodniczych lasów. Dziś stoimy przed szansą powiększenia w Polsce liczby rezerwatów. Liczymy na stworzenie kilkuset nowych – dodał Mikołaj Dorożała.

Moratorium na ograniczenie wycinki lasów będzie kontynuowane

Do 15 czerwca Dyrektor Generalny Lasów Państwowych przygotuje aktualizację moratorium. Ma się ona opierać na zasadach, iż łączny obszar objęty moratorium nie może być mniejszy niż obecnie. Aktualizacja powinna także zachować ideę ochrony najcenniejszych drzewostanów oraz uwzględniać prowadzenie prac przez lokalne przedsiębiorstwa leśne. Jak ogłosiła minister, nowy dokument musi również uwzględniać uwagi strony społeczno-przyrodniczej do zaproponowanej aktualizacji.

Paulina Hennig-Kloska dodała także, że do Lasów Państwowych zostanie przekazane polecenie dot. przeprowadzenia analizy możliwości rezygnacji z rębni całkowitych. Ministerstwo motywuje to tym, iż budzą one kontrowersje społeczne.

W kontynuowaniu moratorium nie przewidujemy rewolucji, jednak każda aktualizacja będzie wymagała zgody strony przyrodniczej i strony społecznej. Robimy to po to, aby maksymalnie dopasować je do aktualnej rzeczywistości lokalnej i posłuży rozwiązaniom systemowym – uzupełnił wiceminister Dorożała.

Podczas konferencji prasowej podjęto także temat pisma do Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych. Dotyczy ono wycofania wniosków sądowych dotyczących organizacji przyrodniczych, które protestowały przeciw wycinkom w lasach.

Natomiast od maja br. rozpoczną się wewnętrzne konsultacje resortu klimatu i środowiska. Ich tematem będzie rozporządzenie dotyczące zaprzestania spalania pełnowartościowego drewna w energetyce zawodowej. Jak podaje ministerstwo – jest to odpowiedź na postulaty dwóch grup – ekologów i przemysłu drzewnego.

ZOBACZ TAKŻE: Nie będzie nas, będzie las

Jaki jest punkt widzenia organizacji branżowych?

Przez komunikat, który otrzymały dzisiaj m.in. media, przebijają rozgoryczenie i rozczarowanie.

Ogólnopolska Narada o Lasach, poprzedzająca konferencję, odbyła się w dniach 22-23 kwietnia w Warszawie. Jej celem miało być wypracowanie takich rozwiązań, które pozwoliłyby wprowadzić nowe formy poszerzonej ochrony przyrody, a które byłyby społecznie akceptowane i równocześnie nie doprowadziłyby do katastrofy gospodarczej, przyrodniczej i klimatycznej – informują przedsiębiorcy.

Z pisma wynika, że organizacje reprezentujące sektor drzewny zgodziły się, iż rozszerzenie zakresu ochrony przyrody jest dzisiaj koniecznością.

Jednocześnie porozumiały się i wypracowały – na prośbę MKiŚ – listy potencjalnych ryzyk i zagrożeń oraz zaproponowały działania zaradcze i osłonowe – czytamy w komunikacie. A co ważniejsze: Eksperci branżowi podkreślali, że decyzje Ministerstwa Klimatu i Środowiska powinny być najpierw poprzedzone diagnozą skutków wyłączania kolejnych obszarów leśnych z całkowitego lub częściowego użytkowania, ustaleniem metod uzupełnienia spodziewanych braków drewna (np. intensywniejsze pozyskanie na obszarach typowo gospodarczych), a także powstaniem systemu rekompensat strat przedsiębiorców.

Arbitralnie i z pominięciem samorządów

Na nic się zdały ostrzeżenia, iż arbitralne działania doprowadzą do katastrofalnych skutków ekonomicznych i społecznych. Politycy nie chcą słuchać, że ucierpi nie tylko polska gospodarka. W rezultacie z rynku zniknie wiele firm, a pracę straci kilkadziesiąt tysięcy ludzi.

Warto zaznaczyć, że fabryki działające w sektorze drzewnym są często jedynym dużym pracodawcą w mniejszych miejscowościach, od którego funkcjonowania uzależniony jest byt całej społeczności lokalnej. Niestety na zorganizowanym przez MKiŚ spotkaniu brak było przedstawicieli samorządów lokalnych – zwracają uwagę organizacje branżowe.

Dlaczego Ogólnopolska Narada o Lasach to zdaniem przedstawicieli przemysłu drzewnego fikcja? W odczuciu organizacji biorących udział w Ogólnopolskiej Naradzie o Lasach, jej uczestnicy pracowali nad koncepcjami i prawnymi uwarunkowaniami ich wdrożenia, podczas gdy Ministerstwo Klimatu i Środowiska tak naprawdę już dawno podjęło w tych sprawach decyzje. Przedsiębiorcy zastanawiają się, jak te fasadowe konsultacje mają się do transparentności i odpowiedzialności społecznej, które powinny przyświecać ochronie klimatu i środowiska?

Zaniepokojenie grup społecznych, których byt zależy od racjonalnej transformacji polityki leśnej zaczyna rosnąć, co widać już po pierwszych protestach pracowników i pracodawców z branż drzewnych w Białymstoku – podkreślają przedsiębiorcy.

ZOBACZ TAKZE: Białystok: głośny protest branży drzewnej

Trudno się dziwić oburzeniu organizacji branżowych. Czy Ogólnopolska Narada o Lasach to jedna wielka mistyfikacja, a przez arogancję polityków tysiące miejsc pracy w Polsce zostanie zlikwidowanych?

Co prawda resort zaprosił uczestników Narady do prac nad dalszymi rekomendacjami do zarządzania lasami, ale nie jest jeszcze przesądzone, czy zaproszenie zostanie przyjęte. Po doświadczeniach z kwietniowych obrad organizacje branżowe zaczynają wątpić, czy minister Paulina Hennig-Kloska i wiceminister Mikołaj Dorożała zamierzają wreszcie potraktować ich głos poważnie.

Źródła: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ogólnopolska Izba Gospodarcza Producentów Mebli

TEKST: Anna Szypulska