Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) we współpracy z Uniwersytetem Ekonomicznym w Katowicach przygotowała raport z badań Global Entrepreneurship Monitor (GEM). Jakie wnioski płyną z publikacji?

Reklama

Założenie firmy w naszym kraju jest proste – tak uważa ponad 83% dorosłych Polaków. Jednak tylko 43% jest zdania, że własny biznes to dobry sposób na zrobienie kariery. Mimo iż te wyniki wskazują na pewien rozdźwięk w odbiorze przedsiębiorczości, to w porównaniu do wcześniejszych edycji badania polscy przedsiębiorcy mogą poczuć powiew optymizmu.

Wnioski płynące z kolejnych raportów GEM bierzemy pod uwagę przy tworzeniu i modyfikowaniu oferty PARP. Jej dopasowanie do potrzeb polskich przedsiębiorców jest dla nas priorytetem – zapewnia Katarzyna Duber-Stachurska, prezes PARP.

Według danych prezentowanych w 13. edycji „Raportu GEM Polska 2024” eksperci wysoko oceniają otwartość rynku, dostęp polskich przedsiębiorstw do infrastruktury technicznej, usługowej i komercyjnej. Konieczne jest jednak podniesienie poziomu edukacji w zakresie przedsiębiorczości, ograniczenie biurokracji czy ułatwienie transferu wiedzy. Ocena uwarunkowań rozwoju przedsiębiorczości była wyższa niż rok wcześniej, jednak wciąż jest stosunkowo niska. Wyniki badania pokazują, że polskie firmy potrzebują mocnego wsparcia zarówno na etapie powstawania, jak i rozwijania działalności – zauważa prezes PARP.

Polscy przedsiębiorcy według GEM

GEM jest największym międzynarodowym projektem badawczym w zakresie przedsiębiorczości. Szczególnie koncentruje się na analizach wczesnych stadiów prowadzenia działalności gospodarczej. Polskę od 2011 r. reprezentuje w GEM Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wraz z Uniwersytetem Ekonomicznym w Katowicach.

Reklama

Najnowszy raport przedstawia kluczowe dane na temat wizerunku przedsiębiorcy w polskim społeczeństwie. Pokazuje nastawienie do zakładania firm, a także rzeczywistą aktywność biznesową Polaków. Pokazuje różnice w przedsiębiorczych postawach i aspiracjach pomiędzy naszym krajem a państwami Europy i świata. Pozwala także identyfikować czynniki determinujące naturę i poziom aktywności przedsiębiorczej oraz umożliwia sformułowanie wniosków istotnych dla polityki społeczno-gospodarczej.

W najnowszym wydaniu raportu wśród opisywanych obszarów znajdują się m.in. kwestie związane z przedsiębiorczością kobiet, digitalizacją oraz zrównoważonym rozwojem. Raport zawiera także odrębny rozdział poświęcony startupom.

Czy najgorsze już za nami?

Najnowsze dane dotyczące szeroko pojętej przedsiębiorczości pozwalają optymistyczniej patrzeć w przyszłość. Skłania do tego choćby porównanie obecnych wyników badania GEM do tych z lat 2020–2022. Wówczas wskaźniki odnoszące się zarówno do osób deklarujących chęć rozpoczęcia własnej działalności, jak i tych, które są na wczesnym etapie prowadzenia swoich firm spadły do poziomów nienotowanych w badaniu GEM od 12 lat[1].

Tendencja do negatywnego postrzegania zakładania własnej działalności i podejmowania aktywności biznesowej słabnie. Dotyczy to również przedsięwzięć będących na wczesnym etapie rozwoju. Udział osób prowadzących młode i dojrzałe firmy czy wskaźnik osób, które planują założyć firmę, nieznacznie wzrosły w porównaniu z 2022 r.

Analiza opinii ekspertów pozyskanych w badaniu NES[2] pokazuje, że w 2023 r. w Polsce nastąpiła poprawa uwarunkowań rozwoju przedsiębiorczości w porównaniu do poprzedniej edycji badania. Jak czytamy w raporcie, zdecydowana większość obszarów składających się na rozwój przedsiębiorczości w Polsce uzyskała ocenę wyższą niż rok wcześniej. Jednak warunki do powstawania i rozwoju przedsiębiorstw w Polsce na tle objętych badaniem GEM krajów europejskich nadal były oceniane przeciętne. Tylko jeden z obszarów – otwartość rynku zewnętrznego – został oceniony przez polskich ekspertów znacznie lepiej niż wyniosła średnia dla krajów Europy.

Jakie bariery mają do pokonania polscy przedsiębiorcy?

Autorzy raportu wskazują, że globalnie prowadzenie biznesu staje się coraz bardziej wymagające. Mimo to przedsiębiorcy nadążają za wymaganiami dzisiejszych czasów. Co najmniej połowa młodych ludzi prowadzących biznesy z 25 na 33 kraje wskazała, że cele zrównoważonego rozwoju traktuje priorytetowo w swojej działalności. Co więcej, w większości badanych krajów zarówno młodzi, jak i dojrzali przedsiębiorcy deklarują wykonanie konkretnych działań ograniczających negatywny wpływ ich przedsiębiorstw na środowisko.

Martwić może natomiast stan edukacji przedsiębiorczości w szkołach. Okazuje się, że jest ona jednym z najsłabszych elementów ekosystemu przedsiębiorczości w większości badanych państw. Kolejne negatywnie oceniane zjawisko to niewystarczające wsparcie społeczne dla przedsiębiorczych kobiet.

Odnośnie startupów eksperci wskazują, że chociaż rynek funduszy w Polsce się rozwija, to młode firmy mają problemy ze źródłami finansowania. Na przestrzeni ostatnich czterech lat przeciętnie oceniali również przejrzystość zasad programów publicznych wspierających startupy. W roku 2023 średnia ocena tych aspektów zanotowała lekki wzrost z 3,97 pkt. (w 2022 r.) do 4,67 pkt.

Czy polscy przedsiębiorcy są doceniani?

Jak pokazują dane GEM za 2023 r., Polacy są pełni uznania dla przedsiębiorców. Jednak ołączenie do tego grona nie jest dla nich realnym wyborem na życie zawodowe. Z raportu wynika, że w 2020 r. odsetek Polaków, którzy uważali, że należy docenić osoby, które założyły firmę i odniosły sukces, spadł z poziomu, który był znacząco wyższy przed pandemią (77% w 2019 r.) do 60%. W kolejnym roku wzrósł o 6 p.p., jednak w ostatnich dwóch edycjach jego wartość jest niższa – 63% w 2023 r.

Temat przedsiębiorczości jest niedoceniany przez środki masowego przekazu. Świadczy o ty fakt, że zaledwie 38% Polaków dostrzega w mediach treści promujące sukcesy przedsiębiorców. To relatywnie niewiele, biorąc pod uwagę że w latach 2011–2016 wskaźnik ten oscylował wokół 58%. Jeśli chodzi o rolę mediów w kreowaniu pozytywnego wizerunku przedsiębiorcy, to na tle Europy najlepiej spisuje się Słowenia (83%), dalej są Szwecja i Wielka Brytania. Listę zamykają Hiszpania i Polska.

Pełna treść „Raportu GEM Polska 2024” dostępna jest na stronie PARP.

[1] Więcej na ten temat w „Raporcie GEM Polska 2022”, PARP 2023.

[2] NES (ang. National Experts Survey), czyli ekspercka ocena uwarunkowań rozwoju przedsiębiorczości, to badanie jakościowe, w którym co najmniej 36 specjalistów z różnych dziedzin powiązanych bezpośrednio lub pośrednio z przedsiębiorczością dokonuje oceny funkcjonowania 13 obszarów, składających się na otoczenie przedsiębiorstw w danym kraju.

Źródło: PARP.