III kwartał 2023 roku niewiele zmienił w aktualnej sytuacji polskiej branży meblarskiej. Można jednak jednoznacznie stwierdzić, że nie było gorzej od tego, co obserwowaliśmy w II kwartale.

Reklama

Dynamika spadków w produkcji się nie pogłębia, wartość eksportu utrzymała się niemal na poziomie sprzed roku, a badania koniunktury wskazują, że nastroje są nieco mniej złe. Niemniej jednak, do stwierdzenia, że „zaraz będzie lepiej”, droga jest jeszcze daleka i potwierdzeniem tego są najnowsze dane Głównego Urzędu Statystycznego.

Produkcja mebli

Poniższa analiza dotyczy wartości produkcji sprzedanej mebli wypracowanej przez firmy duże, średnie i małe, z wyłączeniem firm mikro. Według opublikowanych przez GUS danych, wartość produkcji sprzedanej mebli w I-III kwartale 2023 roku wyniosła 44.151,7 mln złotych. Wynik ten oznacza spadek w porównaniu do tego samego okresu 2022 roku o 6%, kiedy wartość produkcji sprzedanej mebli wyniosła 46.735,6 mln złotych.

Na podstawie danych GUS dodatkowo przeprowadzono analizę wyniku wartości produkcji sprzedanej wyłącznie w trzecim kwartale 2023 roku. W okresie od lipca do września 2023 roku wartość ta wyniosła 13.923,2 mln złotych i jest to spadek o około 6% w porównaniu do trzeciego kwartału roku ubiegłego.

Reklama

Trzeci kwartał 2023 pod względem wartości produkcji sprzedanej okazał się być nieco słabszy od nawet naprawdę trudnego drugiego kwartału 2023 roku. Jednakże sama dynamika spadku jest wyraźnie niższa i z ponad 10% w drugim kwartale zmniejszyła się do około 6% w trzecim kwartale. Trzeba również pamiętać, że w tym przypadku na panujący kryzys w polskiej branży meblarskiej nałożył się dodatkowo okres wakacyjno-urlopowy, którego szczyt zwyczajowo przypada w dużej mierze na trzeci kwartał roku.

Spadki były wszędzie

Analizując dane dotyczące wolumenu produkcji w I-III kwartale 2023 roku, odnotowano spadek liczby wyprodukowanych mebli we wszystkich czterech badanych przez GUS grupach mebli w porównaniu do I-III kwartału 2022 roku. Najmniejszy spadek wolumenu odnotowano w największej grupie mebli drewnianych w rodzaju stosowanych w pokojach stołowych i salonach. W badanym okresie wyprodukowano ich 27.261 tys. sztuk. Było to o 3% mniej niż w analogicznym okresie 2022 roku. Meble do siedzenia przekształcalne w miejsca do spania w I-III kwartale 2023 roku zostały wyprodukowane w liczbie 2.084 sztuk. Przełożyło się to na spadek o 6% w stosunku do tego samego okresu 2022 roku.

Największe spadki zaobserwowano w przypadku mebli drewnianych w rodzaju stosowanych w sypialni (wyprodukowano ich 5.039 tys. sztuk), a także mebli drewnianych w rodzaju stosowanych w kuchni (wyprodukowano ich 2.162 tys. sztuk). W ujęciu procentowym spadki wolumenu produkcji tych dwóch grup wyniosły odpowiednio 9% i 17%.

Trzeci kwartał nadzieją na przyszłość polskiej branży meblarskiej?

Przyglądając się danym wyłącznie z trzeciego kwartału 2023 roku można zauważyć, że sytuacja była znacznie mniej dramatyczna, natomiast w największej badanej grupie mebli drewnianych w rodzaju stosowanych w pokojach stołowych i salonach pojawił się nawet wzrost. Meble ze wspomnianej grupy wyprodukowano w trzecim kwartale 2023 roku w liczbie 8.718 tys. sztuk, co przełożyło się na wzrost o 6% w stosunku do trzeciego kwartału 2022 roku.

W pozostałych badanych grupach mebli odnotowano spadki, przy czym najmniejszy, 4%, dotyczył mebli stosowanych w sypialni. W przypadku mebli do siedzenia przekształcalnych w miejsca do spania, a także mebli drewnianych stosowanych w kuchni, spadki wyniosły po 8%. Zaznaczamy, że cztery omawiane w tym opracowaniu grupy mebli stanowią około 25% całości wolumenu produkcji branży meblarskiej.

Zatrudnienie

Dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że przeciętne zatrudnienie w polskiej branży meblarskiej nadal spada. W lipcu, sierpniu i we wrześniu wynosiło ono odpowiednio 150 tys., 149 tys. i 149 tys. Są to najniższe wartości od ponad trzech lat.

Sumarycznie po trzech kwartałach 2023 roku średnio wyniosło ono 152 tys. Dla porównania po trzech kwartałach 2022 roku przeciętne zatrudnienie wyniosło średnio 164 tys., co oznacza, że liczba etatów r/r zmniejszyła się o 7% (12 tys.).

Dane te nie uwzględniają właścicieli i współwłaścicieli, jak również pracujących członków ich rodzin. Nie obejmują także zatrudnionych poza granicami Polski oraz zatrudnionych w organizacjach społecznych, politycznych, a także związkach zawodowych i innych. Obejmują osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy oraz niepełnym, po przeliczeniu na pełnozatrudnionych.

Wynagrodzenia w polskiej branży meblarskiej

Analizując dane GUS dotyczące przeciętnego wynagrodzenia w polskiej branży meblarskiej po trzech kwartałach 2023 roku zaobserwowano bardzo wyraźne wzrosty. Przeciętne wynagrodzenie w branży meblarskiej w I-III kwartale 2023 roku wyniosło 5.418,6 złotych brutto. Jest to więcej o około 10% w porównaniu do I-III kwartału 2022 roku.

Dodatkowo przeanalizowano najnowsze dane GUS-u dotyczące tylko trzeciego kwartału 2023 roku. Przeciętne wynagrodzenie w tym okresie było nieco wyższe niż średnia po trzech kwartałach, bowiem wyniosło 5.496,5 złotych brutto. Przełożyło się to na wzrost o około 11% w stosunku do analogicznego okresu 2022 roku. Warto dodać, że w ostatnim miesiącu trzeciego kwartału 2023 roku, czyli we wrześniu, po raz pierwszy przekroczyło 5.500 zł. Wyniosło dokładnie 5.584,0 zł brutto.

Koniunktura w przemyśle meblarskim

Wszystkie wskaźniki koniunktury są obliczane jako saldo odpowiedzi negatywnych oraz pozytywnych, które udzielane są przez menedżerów firm. Nie są uwzględniane odpowiedzi neutralne. Badany okres przypadł na sierpień-październik 2023 roku. Pierwszymi przeanalizowanymi ocenami koniunktury w przemyśle meblarskim były tradycyjnie oceny bieżące.

W badanym okresie oceny menedżerów dotyczące bieżącego portfela zamówień były zdecydowanie negatywne. Jednak poprawa w stosunku okresu maj-lipiec 2023 roku, kiedy pojawiły się oceny na poziomie -21,4, -33,5 i -33,9 była wyraźna. Odnotowane oceny w okresie sierpień-październik to kolejno -14,9, -11 i -13,4. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku wskaźnika bieżącej produkcji, co pokazują odnotowane oceny, wynoszące kolejno -18,8, -4,8 i -10,1. Dla porównania w poprzednim badanym okresie (maj-lipiec) wynosiły -25,6, -32,1 i -31,0. W badanym okresie poprawiały się oceny menedżerów odnoszące się do bieżącej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, aczkolwiek nadal pozostają negatywne. Odnotowane przez GUS oceny tego wskaźnika to odpowiednio -23,6, -10,9 i -9,2.

Rosną zapasy i zamówienia

Kolejnym badanym wskaźnikiem jest bieżący stan zapasów wyrobów gotowych. Trzeba nadmienić, że interpretacja ocen dotyczących tego wskaźnika wygląda inaczej niż w przypadku pozostałych. Oceny dodatnie wskazują na niedobór zapasów, ujemne zaś na ich nadmiar. Podsumowując: oceny najbliższe wartości 0 są ocenami najlepszymi. W okresie sierpień-październik menedżerowie wskazywali na rosnący stan zapasów wyrobów gotowych. Odnotowane oceny to odpowiednio -0,4, -3,9 i -9,4.

Po ocenach bieżących, trzeba przyjrzeć się oczekiwaniom menedżerów dotyczących portfela zamówień, produkcji, sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, cen oraz zatrudnienia. Po raz pierwszy od października 2021 roku menedżerowie przewidywali wzrost zamówień i dotyczyło to sierpnia oraz września. Przewidywany portfel zamówień (krajowy i zagraniczny) w badanym okresie był oceniany na kolejno 7,3, 8,1 i -0,1. Miało to swoje przełożenie na oceny wskaźnika przewidywanej produkcji, które w okresie sierpień-październik wyniosły 9,4 ,10,4 i 1,0. Przewidywana sytuacja finansowa przedsiębiorstwa była niezmiennie oceniana negatywnie, chociaż były to oceny najmniej negatywne w 2023 roku dla tego wskaźnika. W badanym okresie wyniosły odpowiednio -0,4, -3,9, i -9,4.

W branży meblarskiej zwolnienia się jeszcze nie skończyły

Na przestrzeni ostatnich 18 miesięcy przeciętne zatrudnienie w branży meblarskiej spadło ze 165 tys. do 149 tys. Pomimo tak wyraźnych cięć, oceny menedżerów dotyczące przeciętnego zatrudnienia były ujemne. W okresie sierpień-październik 2023 roku wyniosły kolejno -13,5 -11,5 i -11,4. Wskazuje to, że proces redukcji zatrudnienia w branży meblarskiej jeszcze się nie zakończył.

Ostatnimi wskaźnikami ujętymi w badaniu koniunktury w przemyśle meblarskim są: ogólny klimat koniunktury i ogólna sytuacja gospodarcza przedsiębiorstwa. Ocena ogólnego klimatu koniunktury po zauważalnej poprawie w sierpniu (-2,7) i we wrześniu (-0,2), wyraźnie pogorszyła się w październiku i wyniosła -6,1. Do podobnej sytuacji doszło również w przypadku ostatniego wskaźnika, czyli ogólnej sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa. Odnotowane oceny menedżerów kształtowały się na poziomie -9,9, -6,7 i -11,8.

Handel zagraniczny

W ocenie sytuacji w polskiej branży meblarskiej równie ważną rolę odgrywa handel zagraniczny. Analizę przeprowadzono na podstawie oficjalnych danych GUS dotyczących eksportu i importu mebli. Dane dotyczą grup mebli takich jak:

• 9401 – meble do siedzenia,
• 9402 – meble medyczne,
• 9403 – meble pozostałe,
• 9404 – materace.

Z wymienionych grup wyłączono fotele samochodowe, fotele używane w lotnictwie, ich części oraz pościele i śpiwory.

W poniższym rozdziale przeanalizowano dane dotyczące wartości importu i eksportu w okresie od stycznia do sierpnia 2023 roku. Następnie porównano je do analogicznego okresu roku poprzedniego. Ze względu na niedostępność danych za wrzesień w drugim porównaniu zestawiono sumę importu i eksportu za lipiec i sierpień br.

W eksporcie minimalny wzrost, w imporcie spory spadek

Według najnowszych danych GUS wartość eksportu mebli od stycznia do sierpnia 2023 roku wyniosła 9.091,2 mln euro. W stosunku do tego samego okresu 2022 roku przełożyło się to na niewielki wzrost, który wyniósł 1%. Ze względu na niższy kurs euro niż w ubiegłym roku, po przeliczeniu tej wartości na złotówki odnotowano jednak spadek. Wartość eksportu od stycznia do sierpnia 2023 roku wyniosła 41.745,2 mln złotych. Było to o około 1% mniej, niż w analogicznym okresie 2022 roku.

Znacznie mniej optymistycznie prezentują się spadki odnotowano w imporcie. Wartość importu mebli do Polski od stycznia do sierpnia 2023 roku wyniosła 2.167,6 mln euro. Przełożyło się to na spadek o 10% w porównaniu do tego samego okresu 2022 roku. Po przeliczeniu na rodzimą walutę, otrzymano wartość 9.944,1 mln złotych. W stosunku do analogicznego okresu 2022 roku spadek był nieco wyższy niż w przypadku waluty euro wynoszący około 11%.

Nieco gorzej prezentują się dane dotyczące eksportu, gdy przyjrzymy się tylko dwóm pierwszym miesiącom trzeciego kwartału 2023 roku. Sumaryczna wartość eksportu w lipcu i sierpniu wyniosła 2.065,9 mln euro. Był to spadek w stosunku do tego samego okresu 2022 roku wynoszący 2%. W przypadku importu w lipcu i sierpniu 2023 roku sprowadzono meble o łącznej wartości 510,8 mln euro. Przełożyło się to na spadek o 10% w porównaniu do lipca i sierpnia 2022 roku. W złotówkach ten spadek był jeszcze większy i wyniósł aż 15%.

Koniunktura konsumencka

Ważnym elementem w ocenie stanu sektora meblarskiego są dane dotyczące koniunktury konsumenckiej, czyli bieżących nastrojów konsumentów oraz ich oczekiwań na przyszłość.

Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (BWUK) to średnia sald ocen:

• zmian sytuacji finansowej gospodarstwa domowego,
• zmian ogólnej sytuacji ekonomicznej kraju,
• obecnego dokonywania ważnych zakupów.

Badany okres przypadł na sierpień-październik 2023 roku.

W badanym okresie wszystkie składające się na BWUK wskaźniki, tj. zmiana sytuacji finansowej gospodarstwa domowego w ostatnich i najbliższych 12 miesiącach, zmiana ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju w ostatnich i przyszłych 12 miesiącach oraz dokonywanie ważnych zakupów, były oceniane zdecydowanie negatywnie. Jednakże zaobserwowana w poprzednich miesiącach poprawa miała swoją kontynuację. Oceny zmiany sytuacji finansowej gospodarstwa domowego wyniosły w badanym okresie odpowiednio -18,5, -15,9 i -11,9 (w ostatnich 12 miesiącach) oraz -10,2, -5,7 i -6,9 (w przyszłych 12 miesiącach).

Klienci ograniczają zakupy

Kolejnymi wskaźnikami były zmiany ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju w ostatnich i przyszłych 12 miesiącach. W okresie sierpień-październik konsumenci oceniali je na kolejno: -39,9, -37,0 i -33,4 (w ostatnich 12 miesiącach) oraz -20,7, -18,8 i -16,3 (w przyszłych 12 miesiącach). Ostatni badany wskaźnik dotyczył obecnie dokonywanych ważnych zakupów i w tym przypadku oceny wyniosły odpowiednio -21,8, -24,0 i -21,2. Oznacza to, że konsumenci deklarowali bardzo dużą potrzebę ograniczania zakupów. BWUK będący średnią pięciu wyżej wymienionych wskaźników charakteryzował się wartościami kolejno -22,3 -20,3 i -17,9.

Drugą częścią badania koniunktury konsumenckiej jest wyprzedzający wskaźnik ufności konsumenckiej (WWUK). Składa się on ze średniej sald ocen dotyczących przewidywań w zakresie:

• zmiany w perspektywie najbliższych 12 miesięcy sytuacji finansowej gospodarstwa domowego,
• ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju,
• poziomu bezrobocia,
• zmiany możliwości związanych z oszczędzaniem pieniędzy.

Podobnie jak przypadku bieżącego wskaźnika ufności konsumenckiej, wszystkie oceny wyprzedzającego wskaźnika ufności konsumenckiej były negatywne, chociaż również zaobserwowano poprawę. Pierwszym badanym wskaźnikiem była zmiana sytuacji finansowej gospodarstwa domowego. W okresie sierpień-październik 2023 roku charakteryzował się on ocenami konsumentów na poziomie -10,2, -5,7 i -6,9.

Pesymizm w polskiej branży meblarskiej coraz mniejszy

Kolejnym wskaźnikiem i jednocześnie ocenianym najgorzej przez konsumentów była zmiana ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju. Odnotowane w tym przypadku oceny kształtowały się na poziomie -20,7, -18,8 i -16,3. Oceny wskaźnika wzrostu bezrobocia wskazują, że obawy konsumentów w tej kwestii były relatywnie niskie. Odnotowane przez GUS oceny w tym przypadku to odpowiednio -8,4, -9,0 i -6,6.

Konsumenci niezmiennie wskazywali na trudności z oszczędzaniem pieniędzy, ale ogólna stabilizacja cen dóbr konsumpcyjnych sprawiła, że były one najmniejsze od blisko dwóch lat. W badanym okresie odnotowane oceny odpowiednio –2,5, -4,1 i -2,6. Średnia powyższych ocen będących składowymi WWUK w okresie sierpień-październik 2023 roku wyniosła -10,5, -9,4 i -8,1.

Podsumowując: zarówno w przypadku ocen BWUK, jak i ocen WWUK widoczny jest coraz mniejszy pesymizm wśród konsumentów. Jest to pokłosiem poprawiającej się sytuacji gospodarczej w Polsce. Nie można jednak wpadać w hurraoptymizm, gdyż od „poprawiającej się sytuacji gospodarczej” do „dobrej sytuacji gospodarczej” droga jest jeszcze daleka.

Koniunktura w handlu

Dane z zakresu koniunktury handlu pozwalają szerzej spojrzeć na polską branżę meblarską. Przeprowadzono analizę ocen sześciu wskaźników opisujących handel artykułami gospodarstwa domowego, których częścią składową są meble. Badany okres przypadł na sierpień-październik 2023 roku.

Pierwszym wskaźnikiem była bieżąca ogólna sytuacja gospodarcza przedsiębiorstw. W badanym okresie oceny wyraźnie się pogorszyły i wyniosły kolejno -6,4, -22,3 i -15,1. W przypadku przewidywanej ogólnej sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa odnotowane oceny to odpowiednio -8,9, -7,9 i -14,3.

Oceny wskaźnika bieżącej ilości sprzedawanych towarów w badanym okresie były nieco zaskakujące. W sierpniu i we wrześniu były bardzo negatywne i wyniosły odpowiednio -29,3 i -17,1, natomiast w październiku odnotowana ocena była wyraźnie pozytywna, gdyż wyniosła 9,7. Przyczyną takiego stanu rzeczy mogło być rozpoczęcie przez konsumentów zakupów na zbliżające się Święta Bożego Narodzenia.

W badanym okresie handlowcy nadal wyrażali potrzebę podnoszenia cen sprzedawanych towarów (oceny dodatnie wskazują na potrzebę podnoszenia cen, oceny ujemne na ich obniżanie), jednakże była ona najniższa od blisko trzech lat i wyniosła kolejno 18,1, 12,6 i 7,1. Oceny wskaźnika przewidywanego popytu w badanym okresie były mieszane. W badanym okresie sierpień-październik odnotowano oceny powyższego wskaźnika na poziomie odpowiednio -3,9, 7,6 i -0,5. Ostatnim analizowanym wskaźnikiem w koniunkturze w handlu był ogólny klimat koniunktury. Odnotowane oceny w badanym okresie pogorszyły się i wyniosły kolejno -7,7, -15,1 i -13,7.

Budownictwo

Badając czynniki wpływające na polską branżę meblarską nie można pominąć sytuacji na rynku budowlanym. Obserwując rynek mieszkaniowy można przewidzieć wzrost lub spadek wydatków społeczeństwa na meble.

Według najnowszych danych GUS w I-III kwartale 2023 roku liczba oddanych do użytku mieszkań wyniosła 161.308. Oznacza to spadek o około 3,4% w porównaniu do analogicznego okresu 2022 roku, kiedy oddano do użytku 166.992 mieszkań.

Drugą badaną wartością dotyczącą rynku budowlanego jest liczba mieszkań, których budowa została rozpoczęta. Liczba rozpoczętych budów w I-III kwartale 2023 roku wyniosła 138.884. Oznacza to spadek aż o 15,7% w porównaniu do tego samego okresu 2022 roku.

Rekordowe spadki

Ostatnim, ważnym w kontekście dalszej przyszłości elementem badania sytuacji na rynku budowlanym jest liczba mieszkań, na których realizację wydano pozwolenie lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym. Po trzech kwartałach 2023 roku liczba ta wyniosła 174.334. W porównaniu do tego samego okresu 2022 roku spadek był zatem jeszcze znacznie większy, niż w przypadku rozpoczętych budów. Wyniósł 26,4%.

Dane GUS dotyczące budownictwa mieszkaniowego wskazują na utrzymujący się kryzys w branży budowlanej. Liczba mieszkań oddanych do użytku po trzech kwartałach 2023 roku nie spadła znacząco. Jednakże w poprzednich badaniach podsumowujących pierwsze półrocze, a wcześniej I kwartał 2023 roku były notowane niewielkie wzrosty.

Trzeba jednak zaznaczyć, że spowodowane to było rekordowymi liczbami rozpoczętych budów w latach poprzednich. Mała liczba rozpoczętych budów i wydanych pozwoleń wpłynie negatywnie na liczbę mieszkań oddawanych do użytku w przyszłych latach. To kolejna przeszkoda, z którą również polska branża meblarska będzie musiała się mierzyć w przyszłości.

Podsumowanie

Jak pokazały powyższe dane za III kwartał 2023 roku kryzys w branży meblarskiej trwa i spadki są wyraźne, ale sytuacja przestała się pogarszać. Wartość produkcji sprzedanej tylko w III kwartale, jak i sumarycznie po 9 miesiącach 2023 roku spadła o 6%. Za wyjątkiem wartości eksportu, która w okresie styczeń-sierpień utrzymała się na poziomie sprzed roku, spadły wolumeny produkcji, wartość importu i zatrudnienie w branży meblarskiej. Koniunktura nieznacznie się poprawiła, ale wciąż jest bardzo negatywna. Sytuacja w budownictwie nadal jest dramatycznie zła.

ZOBACZ TAKŻE: Duże firmy meblarskie z problemami, małe przed szansą

W obliczu tych informacji nie powinniśmy się również spodziewać, że w IV kwartał przyniesie nagły zwrot akcji. Pierwsze analizy sporządzone na potrzeby znajdującego się w produkcji flagowego raportu B+R Studio „Polskie Meble Outlook 2024” wskazują, że spadki pozostaną z polską branżą meblarską co najmniej do końca tego roku. Co prawda ich dynamika powinna być niższa, jednak w żaden sposób nie zmieni to niepodważalnego faktu, że 2023 rok nie zostanie zapamiętany jako dobry dla polskiej branży meblarskiej.

TEKST: Mateusz Strzelczyk, Tomasz Wiktorski

Autorzy są pracownikami firmy B+R Studio Tomasz Wiktorski.

Artykuł został opublikowany w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 12/2023.