Wymagania stawiane narzędziom i materiałom na narzędzia – od narzędzia wymaga się dużej trwałości ostrza, dostatecznej wytrzymałości, zapewniającej bezpieczną pracę, łatwości przygotowania do pracy i mocowania w obrabiarce, dużej dokładności wykonania.

Z czym związane są wymagania stawiane narzędziom?

O wymaganiach stawianych narzędziom do maszynowej obróbki drewna, decydują przede wszystkim czynniki związane z:

• charakterem procesu skrawania drewna,
• warunkami napędu narzędzia,
• sposobami zamocowania narzędzia,
• przygotowaniem narzędzia do pracy,
• dokładnością obróbki drewna.

Z czego powinno być wykonane ostrze narzędzia?

Z analizy zjawisk towarzyszących zagłębieniu się ostrza w drewno wynika, że ostrze narzędzia jest narażone na uszkodzenia mechaniczne (wykruszenia, zagięcia) oraz na ścieranie. Zatem powinno się je wykonać z materiału o dużej wytrzymałości i odporności na ścieranie, co zapewnia dużą trwałość ostrza.

Co decyduje o trwałości ostrza?

Na trwałość ostrza w dużym stopniu wpływa także poprawność wykonania obróbki cieplnej narzędzia. Od niej bowiem zależy struktura i twardość stali. Drewno i tworzywa drzewne są materiałami o stosunkowo niedużej twardości. Mogą być obrabiane ze znacznymi prędkościami skrawania, lecz wówczas na narzędzia tnące wykonujące ruch obrotowy działają znaczne siły odśrodkowe.

Niektóre rodzaje pił o małej sztywności własnej mocuje się w zespołach roboczych za pomocą urządzeń napinających, zwiększających ich sztywność. W piłach tych, oprócz naprężeń występujących wskutek istnienia oporów skrawania, działają również naprężenia wywoływane siłą napięcia.

Co zrobić z szybkim tępieniem ostrzy?

W przypadku obróbki powodującej szybkie tępienie ostrzy (np. przy obróbce materiałów z dodatkiem kleju) przed ponownym użyciem narzędzia należy stępione ostrze wymienić na ostre lub naostrzyć je. Wymaga się przy tym, aby operacja wymiany ostrza lub jego ostrzenia była prosta i mało pracochłonna.

Wymagania te można spełnić przez dobór odpowiedniego gatunku stali i racjonalne zaprojektowanie konstrukcji narzędzia. Nie zawsze jednak łatwy jest dobór stali wobec wymaganych, znacznie zróżnicowanych właściwości, jakie powinno mieć narzędzie.

W praktyce zagadnienie to rozwiązano, stosując narzędzia wykonane całkowicie z jednego materiału lub z różnych materiałów albo też narzędzia z wstawianymi częściami roboczymi. Dzięki takim rozwiązaniom konstrukcyjnym na korpusy narzędzi można stosować tańsze i łatwiej obrabialne gatunki stali, a ostrza narzędzi – wykonywać ze specjalnych stali wyższej jakości lub innych materiałów o lepszych niż stal właściwościach tnących.

Źródło: Bajkowski J. (1997), Maszyny i urządzenia do obróbki drewna, cz.1, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.