Układ kroju – układ kroju to zestawienie szablonów kroju zgodnie z zasadami ich rozkroju. Układ kroju sporządza się dla jednego lub kilku kompletów szablonów kroju (np. dla jednego podzespołu lub kilka podzespołów).

Szablony jednego lub kilku kompletów układa się na tkaninie, skórze, papierze lub specjalnym stole. Suma powierzchni między nimi (tzw. wypady wewnętrzne) powinna być jak najmniejsza. Szerokość jeśli chodzi o układ kroju odpowiada szerokości materiału przeznaczonego do rozkroju.

Układ kroju – co jest najważniejsze?

Układając krój należy bezwzględnie pamiętać o tym, że układ może być rozplanowany tylko na produkcyjnej szerokości tkaniny (szerokości po odliczeniu krajek – czyli brzegowych fragmentach tkaniny w postaci pasków o szerokości od 8 do 20 cm, biegnących wzdłuż krawędzi tkaniny po obu jej stronach).

Jak układać krój?

Projekt układu kroju w dużym stopniu zależy od doświadczenia i umiejętności pracownika. Ogólną wskazówką dla osób wykonujących układy kroju jest zasada ułożenia w pierwszej kolejności dużych szablonów na wyznaczonej powierzchni układu. Następnie szablony mniejsze, które powinny wypełnić wolne powierzchnie między dużymi szablonami. Inne wytyczne dotyczą orientacji położenia szablonów względem kierunku nici osnowy w tkaninie, dopasowywania wzorów tkanin w wykrojach.

Po ułożeniu elementów szablonów i obrysowaniu, należy na każdym elemencie napisać jego nazwę lub numer części konstrukcyjnej oraz jego wielkość. Należy także sprawdzić, czy w układzie kroju nie pominięto żadnej z części konstrukcyjnych wyrobu.

Na co zwrócić uwagę układając krój?

Poza wyżej wymienionymi zasadami w zakresie układania kroju należy zwrócić uwagę na następujące warunki i odpowiednio podjąć decyzję:

• Na materiale z wyraźnym włosem szablony należy tak ułożyć, aby kierunek włosa we wszystkich elementach gotowego wyrobu biegł w jednym kierunku. Na przykład z góry na dół w tkaninach wełnianych, a z dołu do góry np. w aksamitach, welurach.
• Na materiale w pasy lub kratę szablony należy ułożyć tak, aby wzory w łączeniu były do siebie dopasowane. Powinny też tworzyć zamierzony rysunek.
• Na materiale w duże asymetryczne wzory szablony należy układać w jednym kierunku.
• Wszystkie zaznaczone na szablonie środki powinno się ułożyć równolegle do nitek osnowy w tkaninie. Wyjątkiem są przypadki, kiedy dla osiągnięcia efektów dekoracyjnych należy ułożyć inaczej skosy, pasy w poprzek itp.

Komputerowy układ kroju

Coraz częściej w zakładach produkcyjnych do tworzenia układów kroju wykorzystuje się specjalne oprogramowanie, które – po wprowadzeniu geometrii poszczególnych szablonów kroju – wykorzystując wbudowany algorytm i wprowadzone przez operatora informacje (wytyczne co do zasad ułożenia szablonów) przygotowuje optymalne dla danej szerokości tkaniny i jej rodzaju (lub błamu skóry) układy kroju.

W przypadku programów do optymalizacji układu kroju z wykorzystaniem skór przed utworzeniem danego układu kroju konieczne jest wykonanie skanu konkretnego błamu skóry. Służy to „zaczytaniu” jego geometrii oraz stref jakości. Ponadto powinno uwzględniać ewentualne skazy i błędy, takie jak np. rozstępy, uszkodzenia po owadach itp.).