Słownik meblarski

Toczenie

Toczenie – obróbka wiórowa drewna lub innych tworzyw na tokarce w celu uzyskania rozmaicie wyprofilowanych wyrobów.

Pożądany kształt uzyskuje się w ten sposób, iż zamocowany w tokarce przedmiot obraca się. W tym czasie nóż tokarski przesuwa się wzdłuż osi przedmiotu (toczenie wzdłużne) lub poprzecznie do niej (toczenie poprzeczne). Wyróżnia się też toczenie kształtowe, przy którym kształt obrabianego elementu zależy od kształtu noża.

Jakie są rodzaje toczenia?

Technika rozpowszechniona od starożytności, modna zwłaszcza w XVI-XVII wieku. Rozwinęło się wiele różnych form toczenia stosowanych w meblarstwie, jak np. szpulkowe – złożone z rzędu jednakowych szpulek, rozpowszechnione zwłaszcza w XVII w. w Anglii (spoolturning), a następnie w Ameryce i w Europie; toczenie perełkowe złożone z rzędu kuleczek często o różnych przekrojach. W Holandii w XVII wieku modny był kształt butelki.

Do często stosowanych należy toczenie spiralne, nadające elementom formy jednostajnych skrętów, analogicznie jak w śrubie. Rozpowszechnione w XVII wieku w Anglii, Niemczech i Holandii.

Znaną formą toczenia, stosowaną szczególnie w meblarstwie angielskim, jest kształt tzw. tępej strzały (blunt arrow turning). W tym przypadku pręty drewniane są z obu końców lekko zaostrzone. Te i wiele innych form toczenia nadawano różnym elementom mebli, takim jak nogi, łączyny, szczebliny itp.

Źródło: Grzeluk I. (1998), Słownik terminologiczny mebli, Ośrodek dokumentacji zabytków. Ministerstwo Kultury i Sztuki.