Wystawa „TRANSFORMACJE. Nowoczesność w III RP” maluje zróżnicowany, wielowątkowy i dynamiczny obraz twórczości artystycznej oraz projektowej we współczesnej Polsce. Do 18 maja 2025 r. można ją oglądać w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Reklama

Na ekspozycji znajdują się prace najważniejszych polskich artystek i artystów, projektantów i projektantek działających po 1989 roku. Większość z nich Muzeum Narodowe w Krakowie prezentuje po raz pierwszy. Wystawa zwraca uwagę na kluczowe problemy czasów transformacji, pokazując dzieła będące emblematem czasów III RP. Gromadzi również prace mniej znane, których nie prezentowano dotąd szerzej w polskich muzeach. Pochodzą one ze zbiorów publicznych, prywatnych oraz są wypożyczone od samych twórców.

Na czwartą odsłonę cyklu „4 x nowoczesność”, czyli panoramy różnorodnych ujęć nowoczesności w polskiej sztuce, architekturze i designie od końca XIX wieku po dziś, Muzeum Narodowym w Krakowie zaprasza jeszcze tylko przez kilkanaście dni. Na wystawie, która potrwa do 18 maja 2025 r. znalazł się wielokrotnie nagradzany fotel Bofii. Mebel dla marki Bizzarto zaprojektowało Grynasz Studio.

Najpierw były poszukiwania stylu narodowego (lata 1890-1918), następnie dwudziestolecie Odrodzonej Polski (od 1918 r.), później PRL (po 1945). A teraz wreszcie przyszedł czas na bogaty w zdarzenia i projekty okres trwający od 1989 r. Wystawa „TRANSFORMACJE. Nowoczesność w III RP”, na którą zaprasza Muzeum Narodowe w Krakowie maluje zróżnicowany, wielowątkowy i dynamiczny obraz twórczości artystycznej oraz projektowej we współczesnej Polsce. Jednym z jej znaków stał się projekt Grynasz Studio dla marki Bizzarto. Jak się okazuje, inspiracją do powstania fotela Bofii stała się twórczość architekta postmodernisty Ricardo Boffila.

Pejzaż projektowy w Muzeum Narodowym w Krakowie

Krajobraz twórczości w naszym kraju po 1989 r. był i pozostaje niezwykle dynamiczny. W okresie burzliwych przemian – w latach transformacji – zapanował tu postmodernizm. Negował on doktryny, łamał konwencje, wyrażał się niepohamowaną różnorodnością form. W estetyce odrzucano wtedy geometrię i minimalizm. Za to chętnie sięgano z jednej strony do inspiracji historycznych, a z drugiej – do popkultury. To się jednak szybko zmieniło.

Już dekadę później w nowej odsłonie powrócił modernizm, a więc prąd, którego kolejne fazy święciły triumfy i przed wojną, i po wojnie (od ok. 1956 r.). Również dziś dominuje w myśli projektowej, także jako nośnik racjonalizmu. Pozwala optymalizować funkcję, formę, rachunek kosztów. Dla przeciwwagi w sztuce rozwija się swobodna, wymykająca się rozumowi abstrakcja. Na wzornictwo natomiast coraz silniej oddziałuje trend personalizacji. Zarówno klientów, jak i projektantów, skłania ona do poszukiwania zindywidualizowanych, zniuansowanych odpowiedzi na potrzeby konkretnych odbiorców.

Design jako odbicie rzeczywistości

Projektowanie w Polsce rozwija się więc wielotorowo. A Marta Niemywska-Grynasz zwraca uwagę, że krakowska prezentacja pokazuje, jak wszystkie dziedziny twórczości łączą się, przeplatają i wzajemnie na siebie wpływają.

Na przykładach realizacji architektonicznych, wzorniczych, obiektach ceramicznych, malarstwie czy tkaninie artystycznej, kuratorzy tej wystawy prowadzą widza przez różne formy kreacji, będące odpowiedzią na daną sytuację geopolityczną, gospodarczą, społeczną – mówi projektantka.

W komentarzu do wystawy jej kuratorzy – prof. dr hab. Czesława Frejlich, Alicja Kilijańska, Joanna Regina Kowalska, Agata Małodobry, prof. dr hab. Andrzej Szczerski i dr Katarzyna Uchowicz – wskazali, że zaprezentowany tam przegląd projektów odzwierciedla m.in. poszukiwania odrębności i tożsamości w odwołaniu do historii czy lokalnych tradycji, dialog z naturą, jak również kontekst społeczny, w którym poszczególne projekty nie tylko są realizowane, ale przede wszystkim się rodzą.

Rangę tego szerokiego kontekstu dostrzega także Dawid Grynasz. Nasza kultura materialna, a więc to, czym się otaczamy, jakich wyborów konsumenckich dokonujemy, jaki styl życia na tej bazie rozwijamy, jest wypadkową bardzo złożonej mozaiki czynników – komentuje projektant. – W związku z tym odwiedzający krakowską wystawę mogą zarówno skupić się na analizie poszczególnych obiektów, jak i zobaczyć w makroskali ekspozycji, w jaki sposób prądy myślowe i trendy łączą się, tworząc krajobraz polskiej sceny kreatywnej – dodaje.

Będzie kontynuacja

Autorzy cyklu wystaw „4x nowoczesność” zapowiadają trwałą kontynuację tych głośnych prezentacji. Jak napisali, „zebrana dzięki nim wiedza i doświadczenia zostaną wykorzystane do opracowania scenariuszy stałych ekspozycji w gmachu dawnego hotelu Cracovia”. Modernistyczny obiekt stojący oko w oko z gmachem głównym MNK po adaptacji prowadzonej pod kierunkiem Biura Projektów Lewicki Łatak zamieni się w nowy oddział muzeum. Ma być on poświęcony architekturze i wzornictwu XX oraz XXI stulecia.