Słownik meblarski

Podnóżek

Podnóżek – 1) Mały niski stołek, taboret, ławeczka stawiana przed siedziskiem, na której siedzący opiera nogi (niekiedy także do siedzenia). Przeważnie prostokątny, nieraz bogato zdobiony i miękko wyściełany. Czasami wewnątrz ze schowkiem lub rzadziej spluwaczką lub nocnikiem. Służy do izolacji nóg od zimnej podłogi.

Przystawiany bywał do mebli mających wysoko ustawione siedziska, dla ludzi chorych, dla wygody oraz przy tronach i siedziskach dostojników jako symbol władzy. Należy do mebli luksusowych, występował często parami.

Szczególnie rozpowszechniony w starożytnej Grecji i Rzymie, gdzie był używany przy tronach i łóżkach (threnos, hypopodian, scabellum), następnie popularny w XVIII i XIX wieku. Używany do dziś (także z nastawnym podwyższeniem i pochylaniem części poziomej).

2) Deska wiążąca nogi stołu lub ławy w dolnej części, służąca zarazem do oparcia nóg. Występuje głównie w renesansowych meblach.

Obecnie podnóżki występują najczęściej jako meble towarzyszące fotelom. Wykonywane w wersji tapicerowanej dla lepszego komfortu użytkowania.

3) Pozioma płaszczyzna stopnia. W zależności od jej kształtu, wyróżniamy stopnie proste, w których stopnica przyjmuje kształt prostokąta i zabiegowe (o zmiennej szerokości stopnicy).

Zazwyczaj płaszczyzna stopnia jest chropowata lub/i odpowiednio oznaczona np. przez zastosowanie innego materiału lub wybarwienia, umożliwiając bezpieczne poruszanie się po schodach. Istotne jest również sfazowanie przedniej krawędzi płaszczyzny, które chroni stopnie przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Źródło: Grzeluk I. (1998), Słownik terminologiczny mebli, Ośrodek dokumentacji zabytków. Ministerstwo Kultury i Sztuki.