Klasyfikacja wymiarowa materiałów tartych – opiera się na ustaleniu granic sortymentów na podstawie ich wymiarów. Decydujące znaczenie ma ich grubość oraz jej stosunek do szerokości (tarcica obrzynana) lub grubość i odkrycie (tarcica nie obrzynana).

Jakie są wymiary materiałów tartych?

Charakterystyki wymiarowe materiałów tartych nie obrzynanych i obrzynanych ogólnego przeznaczenia wg PN-75/D-01001 przedstawiają się następująco:

1. Charakterystyka wymiarowa tarcicy nie obrzynanej:

• deseczki: grubość – 5-13 mm, odchylenie minimalne – 50 mm,
• deski: grubość – 16-50 mm, odchylenie minimalne – 80 mm,
• bale: grubość – 50-100 mm, odchylenie minimalne – 100 mm.

2. Charakterystyka wymiarowa tarcicy obrzynanej:

• deseczki: grubość – 5-13 mm, szerokość – od 50 mm,
• deski: grubość – 16-50 mm, szerokość – od 80 mm (przy grubości do 30 mm) i od 100 mm (przy grubości 30 mm i większej),
• bale: grubość – 50-100 mm, szerokość – od 2 x grubość,
• listwy: grubość – 16-30 mm, szerokość – od 1 x grubość (poniżej 80 mm),
• łaty (graniaki): grubość – 32-100 mm, szerokość – od 1 x grubość,
• krawędziaki: grubość – 100-200 mm, szerokość – od 1 x grubość (poniżej 200 mm),
• belki: grubość – powyżej 100 mm, szerokość – od 200 mm do 2,5 x grubość.

Do jakich materiałów odnoszą się wymiary tarcicy?

Podane w normach wymiary grubości i szerokości tarcicy odnoszą się do materiałów powietrzno-suchych. Materiały o wyższej wilgotności powinny mieć wymiary zwiększone o nadmiar na zeschnięcie. Wartość tego nadmiaru dla poszczególnych grup materiałów iglastych i liściastych określa norma. Jedynie wymiary krawędziaków i bele iglastych odnoszą się do drewna o takiej wilgotności, jaką ma ono w chwili przecierania.

Niezależnie od nadmiarów na zeschnięcie ważną rolę odgrywają również dopuszczalne odchyłki od wymiarów tarcicy. Dopuszczalna wartość odchyłek zwiększa się wraz ze wzrostem wymiaru tarcicy.

Wymiary tarcicy w zależności od sortymentu

Rozgraniczenie długości tarcicy jest różne w zależności od sortymentu. W odniesieniu do tarcicy ogólnego przeznaczenia jest ono następujące:

1. Tarcica iglasta:

• długa: 2,4-6,3 m (belki: 3,0-6,3 m),
• średniej długości: 0,9-2,3 m.

2. Tarcica liściasta:

• długa: od 2,0 m i więcej,
• średnia: 1,0-1,9 m,
• krótka: 0,3-0,95 m.

Źródło: Prażmo J., Stolarstwo. część 1, WSiP, Warszawa, 1997.