Ergonomia przypomina, jak bardzo jesteśmy wrażliwi na bodźce i pokazuje, jak zbudować otoczenie, żebyśmy pracowali i czuli się lepiej.

Przyjrzyjmy się, czym jest dziś ergonomia. Znajdziemy bliskie jej rozwiązania tak w biurze, kuchni, jak i łazience. Czy oświetlenie też może być ergonomiczne? Sprawdźmy!

Czym jest ergonomia?

Andrzej Polanowski z firmy Holme przypomniał, że twórcą terminu ergonomia (z gr. ergon – praca, nomos – zasada, prawo) jest Polak – Wojciech Jastrzębowski. Jej głównym celem jest polepszanie warunków pracy człowieka.

Definicja ta nie zmieniła się od samego początku, ale słowo to stało się w ostatnim czasie bardzo modne za sprawą pandemii, która wymusiła na nas nowy styl pracy i stworzyła nowy segment rynku: SoHo (small office, home office). To właśnie poprzez przymus pracy z domu zaczęliśmy dostosowywać nasze salony, kuchnie oraz sypialnie do długotrwałej pracy przy komputerze.  Rynek biurek regulowanych elektrycznie w Polsce wystrzelił a maty antyzmęczeniowe do pracy na stojąco nagle przestały być czymś niesamowitym. Powstało wiele firm mających słowo „ergo” w nazwie. W kraju, z którego pochodzi twórca tej niesamowitej dziedziny nauki wreszcie zaczęto o tym rozmawiać – powiedział.

Dodał: Mam nadzieję, że podobna refleksja nad ergonomią miejsc pracy zostanie w końcu przeprowadzona w szkołach, gdzie wyposażenie meblowe jest dalekie od ergonomii. Czy pandemia skoliozy i bólu pleców u najmłodszych dzieci nie jest wystarczającym powodem, żeby uczciwie zacząć rozmawiać o tym na czym i jak siedzą nasze dzieci w szkole?

Liczy się świadomość

Aleksandra Skowrońska z Bakaty jest zdania, że warto też podkreślić, że istotne jest budowanie szerokiej społecznej świadomości jak należy właściwie pracować i urządzać stanowisko pracy. Jak bardzo taka świadomość jest potrzebna udowodniła nam pandemia.

Mogę tu podać przykład firmy Herman Miller, która współpracując przy tworzeniu instruktaży dla osób pracujących z domu, zaleca m. in. zmiany miejsca pracy: przy biurku do pisania, w fotelu do czytania maili czy dokumentów, na balkonie – do rozmów telefonicznych. Jeśli nie do końca mamy takie możliwości, powinniśmy przeplatać pracę siedzącą chwilami ruchu: spacerem, zakupami, kilkoma prostymi ćwiczeniami – powiedziała.

Ergonomia a wyzwania rynku pracy

W ergonomii od lat specjalizuje się firma Kinnarps. Zazwyczaj w pierwszej chwili kojarzymy ergonomię z fotelami biurowymi i ogólnie z siedzeniem przy komputerze, tymczasem pojęcie to jest o wiele szersze. Kompleksowe ujęcie tego zagadnienia jest potrzebne szczególnie teraz, aby tworzyć zdrowe i sprzyjające zaangażowaniu środowiska pracy. Kinnarps od zawsze stosuje holistyczne podejście ergonomii. Jego znaczenie rośnie z dnia na dzień, gdyż zmieniający się dynamicznie rynek pracy stawia nowe wymagania przed biurami i pracującymi w nich ludźmi – zaznaczyli przedstawiciele Kinnarps.

Definicja ergonomii na pewno ciągle się rozwija i pogłębia – w miarę tego, jak rozwija się nasza wiedza o człowieku, jego zdrowiu fizycznym i psychicznym. Aleksandra Skowrońska, Bakata

Ergonomia holistyczna łączy czynniki fizyczne z aspektami organizacyjnymi i społecznymi. Obejmuje zatem nie tylko meble i inne elementy wyposażenia przestrzeni, układ przestrzenny, jakość powietrza, temperaturę, światło, wpływ kolorów, materiały, akustykę i ruch, lecz kulturę i atmosferę pracy, styl przywództwa, inkluzywność oraz kodeks postępowania.

Całościowe ujęcie ergonomii pozwala zarówno pracownikom, jak i pracodawcom na przystosowanie się do zmieniającej się rzeczywistości. Ta rzeczywistość wymaga większej elastyczności, indywidualnego podejścia oraz otwartości na nowe pomysły. Podkreśla, że same meble nie zlikwidują fizycznych dolegliwości układu ruchu użytkownika, jeśli jego dyskomfort jest intensyfikowany przez słabe przywództwo lub toksyczną, stresogenną kulturę pracy.

Czym jest holistyczna perspektywa ergonomii?

Według Kinnarps holistyczna perspektywa ergonomii zaczyna się od uznania za priorytety firmy dobrego samopoczucia, kreatywności i zaangażowania pracowników. Dobrze funkcjonujące środowisko pracy, które pozwala ludziom dobrze się czuć, rozwijać i w pełni wykorzystywać swój potencjał, ułatwia także zatrzymanie pracowników w firmie oraz rekrutowanie nowych osób.

Oznacza to także, że ergonomia holistyczna stanowi również realną perspektywę finansową. Odpowiednie rozwiązania aranżacyjne mają zatem znaczący wpływ na wynik przedsiębiorstwa. Poza redukcją liczby zwolnień lekarskich i urazów w miejscu pracy, następuje zwiększenie produktywności skuteczności i elastyczności pracowników.

Oświecone

Eksperci z Häfele zwrócili uwagę, że bardzo ważnym warunkiem ergonomii jest dopasowanie poszczególnych elementów do indywidualnych potrzeb i preferencji użytkowników. W procesie projektowania warto zastanowić się: kim jest i czego potrzebuje użytkownik ostateczny? Jakie rozwiązania sprawią, że korzystanie z przedmiotu czy przestrzeni stanie się dla niego wygodniejsze i przyjemniejsze?

Jak zaznaczyli, np. duża ergonomiczna kuchnia zaprojektowana dla rodziny 6-osobowej, okaże się niepraktyczna dla singla, który niewiele gotuje w domu. Niektóre rozwiązania warto zastosować w kuchni, która jest często użytkowana i potrzeba w niej więcej miejsca do przechowywania. Z kolei inne wybierzemy do aneksu kuchennego z ograniczoną przestrzenią. W obydwu przypadkach możemy powiedzieć o ergonomicznej kuchni. Zasada jest jedna: chodzi o jak najlepsze zagospodarowanie przestrzeni dopasowane do indywidualnego przypadku.

Ergonomia to również wszelkie rozwiązania ułatwiające korzystanie z przestrzeni czy urządzeń. Przykładem jest coraz bardziej popularne bezprzewodowe sterowanie oświetleniem. Ze względu na korzyści jakie niesie jest ono coraz częściej wybieranym przez klientów rozwiązaniem.

System oświetlenia Loox5 firmy Häfele, dzięki technologii Bluetooth Connect Mesh pozwala na sterowanie oświetleniem nie tylko standardowymi przełącznikami mechanicznymi czy sensorowymi, ale również bezprzewodowo. Można wybrać urządzenie, którym będzie nam najwygodniej sterować – bezprzewodowy pilot, przełącznik ścienny czy poprzez aplikację w telefonie czy tablecie. Dodatkowo technologia Bluetooth Connect Mesh pozwala na połączenie wszystkich urządzeń do jednej sieci, nawet jeśli znajdują się w innych pomieszczeniach, do 10 metrów odległości.

Światło to też ergonomia

Oznacza to, że można sterować oświetleniem w kuchni, w salonie, a nawet w cały domu w dowolny sposób. Jak podkreślają eksperci Häfele, sterowanie bezprzewodowe jest bardzo ergonomicznym rozwiązaniem, które warto rozważyć podczas projektowania oświetlenia w domu.

Z kolei specjaliści z AQForm podkreślają, że wybierając oprawy do miejsca pracy, warto w pierwszej kolejności zrozumieć różnicę między oświetleniem zadaniowym a ogólnym. Światło ogólne służy przede wszystkim do równomiernego oświetlenia pomieszczenia tak, żeby łatwo było się po nim poruszać. Światło zadaniowe jest skierowane na konkretną płaszczyzną roboczą – na przykład na biurko. Obserwujemy, że dobór tej warstwy oświetlenia staje się coraz bardziej przemyślany.

Ergonomia ma służyć zapewnieniu odpowiednich, czyli komfortowych i praktycznych, warunków m.in. w miejscu pracy, ale także w naszym domu. Barbara Olesiak-Kasparek, marketing manager AQForm

Dzięki temu oświetlenie jest szczególnie mocne tam, gdzie rzeczywiście tego potrzebujemy. W efekcie można uzyskać maksymalny komfort wizualny, jednocześnie optymalizując zużycie energii. Wspomniany komfort wizualny sprowadza się w dużym skrócie do zapewnienia odpowiedniej ilości światła tam, gdzie jest potrzebne i ograniczanie jego emisji tam, gdzie jest niepożądane.

W praktyce dobieramy oprawy o właściwej mocy, których optyka pozwala skierować światło na powierzchnie robocze, ale np. dzięki głęboko osadzonym źródłom światła lub przesłonom mikropryzmatycznym ogranicza luminancję w kierunku oczu obserwatora. Czyli mówiąc prosto: nie razi. Jednocześnie należy zadbać o to, żeby kontrast pomiędzy oświetloną powierzchnią pracy a jej otoczeniem nie był zbyt duży. Dzięki temu nasze oczy nie będą zmuszane do ciągłej adaptacji.

Ergonomia lubi również multi rozwiązania

Dobrym przykładem jest połączenie światła i akustyki. Oprawy łączące wysokiej jakości źródła światła z właściwie dobranym filcem dźwiękochłonnym zapewniają efektywne i komfortowe oświetlenie, jednocześnie poprawiając warunki akustyczne w pomieszczeniu. To stosunkowo nowy trend na naszym rynku, który z pewnością warto obserwować – podkreślili eksperci AQForm.

Odpowiednio dobrane oświetlenie w miejscu pracy to nie tylko designersko wyglądające lampy. To przede wszystkim komfort i dobre samopoczucie pracowników. Nową rodzinę opraw „Opta Grid” marki Labra zaprojektowano z myślą o tym, aby praca stała się prawdziwie komfortowa.

Światło to jeden z czynników wpływających na efektywność pracowników. Nieodpowiednio dobrane oświetlenie może powodować m.in. rozdrażnienie, zmęczenie, ból głowy, a nawet senność. Współczesne przestrzenie biurowe, nie są wyłącznie miejscem skupiającym się na pracy pojedynczych osób.

Przede wszystkim mają wspierać interakcje pomiędzy pracownikami i tworzyć atmosferę współpracy. Przestrzeń biurowa wyraźnie zbliża się do tej domowej. Dlatego oświetlenie odgrywa tak ważną rolę w kreowaniu tej najbardziej komfortowej przestrzeni.

TEKST: Diana Nachiło

Artykuł opublikowany został w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 5/2022