Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zakończył postępowanie prowadzone przez ponad 5 lat – od marca 2012 r. – w sprawie ewentualnej zmowy cenowej na rynku płyt drewnopochodnych.

28 grudnia ub.r. urząd poinformował o nałożeniu kar finansowych, o łącznej wysokości ponad 135 mln zł, na czterech z pięciu biorących udział w porozumieniu producentów. Decyzja nie jest prawomocna, a ukarane spółki mogą się od niej odwołać do sądu.

W wywiadzie opublikowanym w miesięczniku BIZNES meble.pl w lutym 2013 r., Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel, ówczesna prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, informowała: Obecnie prowadzimy postępowanie antymonopolowe, które ma na celu sprawdzenie, czy na rynku płyt drewnopochodnych doszło do zawarcia kartelu producentów.

Jak oświadczyła wtedy prezes UOKiK, dopóki nie zakończy się dochodzenie obejmujące producentów płyt wiórowych i pilśniowych – Kronospan Szczecinek, Kronospan Mielec, Pfleiderer Grajewo, Pfleiderer Prospan oraz Kronopol – nie można przesądzać o jego wynikach. Od tamtej pory wiele się zmieniło. Zmianie uległy chociażby nazwy firm, wobec których wszczęto postępowanie, teraz są to: Kronospan Szczecinek, Kronospan Mielec, Pfleiderer Group (dawniej Pfleiderer Grajewo), Pfleiderer Wieruszów (dawniej Pfleiderer Prospan) oraz Swiss Krono (dawniej Kronopol). Kto inny pełni obecnie funkcję prezesa UOKiK. 12 maja 2016 r. stanowisko to, po raz drugi w karierze, objął Marek Niechciał.

Mowa jest srebrem, milczenie złotem

W oświadczeniu, które UOKiK wydał 28 grudnia ub.r., można przeczytać, że niedozwolone porozumienia pomiędzy konkurentami to najbardziej szkodliwa dla gospodarki forma praktyk ograniczających konkurencję. Ich skutkiem są wyższe ceny produktów i usług. Jednocześnie ze względu na swój niejawny charakter są bardzo trudne do wykrycia, ponieważ brak jest formalnych dowodów na zabronioną współpracę, takich jak umowy czy korespondencja pisemna.

Tak według urzędu było też w przypadku porozumienia pomiędzy producentami płyt wiórowych i pilśniowych, używanych m.in. do produkcji mebli. Uczestniczyło w nim od początku 2008 r. do września 2011 r. pięciu przedsiębiorców należących do trzech grup kapitałowych. Chodzi o spółki: Kronospan Szczecinek, Kronospan Mielec, Pfleiderer Group, Pfleiderer Wieruszów oraz Swiss Krono.

Postępowanie właściwe w sprawie zostało wszczęte w marcu 2012 r. na podstawie dowodów zebranych w toku kontroli z przeszukaniem oraz dostarczonych przez wnioskodawcę leniency i było poprzedzone postępowaniem wyjaśniającym oraz badaniem rynku.

ZOBACZ TAKŻE: Była zmowa producentów płyt

Informacje potrzebne do wszczęcia postępowania urząd zdobył podczas kontroli z przeszukaniem w siedzibach przedsiębiorców – czytamy w komunikacie. – Szczegóły dotyczące porozumienia dostarczyła również spółka Swiss Krono. Skorzystała ona z programu łagodzenia kar, który umożliwia współpracę z urzędem w zamian za uniknięcie kary finansowej.

Ustaliliśmy, że przedsiębiorcy przez prawie cztery lata ustnie uzgadniali ceny oraz wymieniali poufne informacje, np. o dacie wprowadzenia podwyżek oraz wielkości sprzedaży – mówi prezes UOKiK Marek Niechciał. – Efektem tego typu działań mogą być wyższe ceny płacone przez kontrahentów. Branża meblowa generuje blisko 2 proc. polskiego PKB, dlatego porozumienie mogło mieć negatywny wpływ na krajową gospodarkę. Skutki zmowy mogli odczuć pośrednio też konsumenci, ponieważ wyższa cena płyt wiórowych i pilśniowych mogła wpłynąć na to, że płacili więcej za meble.

UOKiK poinformował, że przedsiębiorcy dokonywali ustaleń podczas spotkań lub rozmów telefonicznych. Kontakty miały charakter dwu- lub wielostronny. Prezesi, członkowie zarządu oraz dyrektorzy do spraw handlowych spotykali się m.in. w siedzibach spółek, na targach branżowych czy na lotnisku. W ten oto sposób według urzędu praktyka została wprowadzona w życie.

ZOBACZ TAKŻE: Kary dla producentów płyt drewnopochodnych

Zdarzało się również, że gdy któraś ze stron zmowy stosowała inne ceny, była wówczas upominana przez pozostałych uczestników porozumienia – czytamy w komunikacie UOKiK. – Na skutek zmowy przedsiębiorcy wyeliminowali niepewność co do zachowań swoich konkurentów. Zmniejszyli tym samym rywalizację między sobą i zwiększyli swoją pozycję negocjacyjną w stosunku do odbiorców.

Na uczestników zmowy Prezes UOKiK nałożył kary finansowe w wysokości ponad 135 mln zł (dokładnie 135.761.340,25 zł). Jedynym podmiotem, na którego nie nałożono sankcji pieniężnej, jest Swiss Krono. Spółka zdecydowała się na skorzystanie z programu łagodzenia kar leniency i dostarczyła informacje, które pomogły udowodnić istnienie zmowy.

Postępowanie w tej sprawie było prowadzone również na podstawie przepisów wspólnotowych, a ostateczna decyzja konsultowana z Komisją Europejską na mocy art. 11 ust. 4 rozporządzenia 1/2003. Zgromadzone materiały dowiodły bowiem, że praktyki stosowane przez przedsiębiorców mogły mieć wpływ na handel między państwami członkowskimi UE.

Gra nie warta świeczki

Jest to trzecia „najdroższa” decyzja antymonopolowa prezesa UOKiK. Urząd stwierdził zarówno naruszenie art. 6 u.o.k.k., jak i art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Z opisu stwierdzonego porozumienia wynika, że producenci płyt uzgadniali ceny lub wymieniali się poufnymi informacjami dotyczącymi cen, dat wprowadzania podwyżek oraz wielkości sprzedaży płyt wiórowych i pilśniowych wobec dwóch kategorii odbiorców – tzw. odbiorców przemysłowych (np. producentów mebli) i odbiorców hurtowych, zajmujących się dalszą dystrybucją płyt. W sprawie zebrano ponad 6.500 stron akt, a wydana decyzja z uzasadnieniem liczy 119 stron.

Decyzja nie jest ostateczna. Przysługuje od niej odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK). Jak wynika z oświadczeń, które wydały firmy Pfleiderer Group i Kronospan, obie spółki odwołania złożyły.

TEKST: Anna Szypulska

Artykuł został opublikowany w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 2/2018