Pożary w fabrykach mebli: branża ryzyka?
14 lutego, 2020 2023-02-04 16:43Pożary w fabrykach mebli: branża ryzyka?

Pożary w fabrykach mebli: branża ryzyka?
Niedawny pożar w zakładzie produkcyjnym Profim w Turku to nie pierwszy tego typu wypadek w branży meblarskiej w ostatnich latach. Czy pożary w fabrykach mebliMebel – to sprzęt użytkowy należący do wyposażenia ruchomego oraz stałego wnętrz mieszkalnych, biurowych, hotelowych itp., służy do przechowywania, pracy, siedzenia, leżenia, wypoczynku, spożywania posiłków. Każdy mebel może być użytkowany indywidualnie, w kompletach mebli lub zestawach mebli. Jak dzielą się meble? Ze względu na konstrukcję meble można podzielić na • meble skrzyniowe,• meble szkieletowe,• meble tapicerowane. Źródła: • Swaczyna I., – jak pokazują statystyki – nawet kilka razy w roku weszły już na stałe do meblarskiego krajobrazu?
Czy polscy producenci ubezpieczają fabryki i majątek od skutków takich zjawisk, jak choćby pożary w fabrykach mebli? Czy meblarstwo traktowane jest przez ubezpieczycieli jako branża podwyższonego ryzyka?
W wydanym dzień po pożarze komunikacie Zarządu Profim czytamy: W nocy z 26 na 27 listopada 2019 roku miał miejsce pożar w zakładzie produkcyjnym Profim w Turku, w wyniku którego zniszczeniu uległa część hali produkcyjnej.
Wszystkie osoby przebywające na terenie objętym pożarem zostały niezwłocznie ewakuowane. Sytuacja jest w tej chwili opanowana, nasi pracownicy i sąsiedzi są bezpieczni – co najważniejsze – nikt nie ucierpiał na skutek tego zdarzenia. Z informacji, które uzyskaliśmy od służb wynika, że nie stwierdzono również zagrożenia dla środowiska naturalnego.
Jesteśmy ogromnie poruszeni tym wydarzeniem, zdajemy sobie sprawę, że to bardzo trudny moment nie tylko dla nas i naszych pracowników, ale także dla całej turkowskiej społeczności, naszych klientów, dostawców i kooperantów. Zapewniamy, że robimy wszystko, co w naszej mocy, aby jak najszybciej przywrócić normalne funkcjonowanie naszego biznesu. Pozostajemy w ścisłym kontakcie ze strażą pożarną, policją i władzami lokalnymi. Na bieżąco informujemy o sytuacji naszych pracowników, dla których uruchomiliśmy specjalną infolinię oraz pomoc psychologiczną.
Chcielibyśmy także gorąco podziękować za ogromne słowa wsparcia i deklaracje pomocy, które napływają do nas od pracowników, klientów i partnerów biznesowych nie tylko z Polski, ale z całego świata. Równocześnie bardzo dziękujemy wszystkim służbom zaangażowanym w akcję ratowniczą oraz lokalnym władzom. Jesteśmy zdeterminowani i zrobimy wszystko, aby nasza firma jak najszybciej wznowiła normalną działalność zmierzającą do dalszego rozwoju Grupy Flokk.
Komunikat – choć oszczędny w słowach – daje jednak pewne wyobrażenie o skali tragedii. Spłonęły hala produkcyjna i magazynowa, lakiernia, chromownia, oddział metalowy, a straty liczone były w milionach złotych. Szczęściem w nieszczęściu był fakt, że udało się ochronić przed ogniem pobliski zbiornik z gazem LNG. Ewakuowano 88 pracowników firmy oraz 52 mieszkańców dwóch pobliskich bloków. Pożar fabryki gasiły 42 zastępy straży pożarnej z Turku, Kalisza, Ostrowa Wielkopolskiego, Konina i Koła. W akcji brała udział także jednostka ratownictwa chemicznego z Ostrowa Wielkopolskiego.
Pożary w fabrykach mebli: kalendarium
W ostatnich latach pożary w fabrykach mebli zdarzały się dość często. Poniżej przypominamy najpoważniejsze:
- Maj 2012 r. – pożar hali produkcyjnej (ok. 600 m2) w fabryce mebli drewnianychDrewno – 1) Część pnia drzewa, gałęzi i korzeni zawarta między rdzeniem i korą; kompleks tkanek wytworzony przez kambium po jego wewnętrznej stronie; główna tkanka przewodząca i wzmacniająca pni, gałęzi i korzeni; przewodzi wodę i składniki mineralne z korzeni do liści. 2) Surowiec ze ściętych drzew formowany przez obróbkę w różnego rodzaju sortymenty (gr. ksylon – drewno). Źródło: L. Helińska-Raczkowska, w Pabianicach. W akcji gaśniczej uczestniczyło 12 jednostek straży pożarnej. To był już drugi pożar w tej samej fabryce w ciągu 5 lat.
- Styczeń 2013 r. – pożar zakładu produkującego meble tapicerowaneMebel tapicerowany – należy do grupy wyrobów o złożonej konstrukcji i wieloaspektowym procesie wytwarzania. W projektowanym i eksploatowanym wnętrzu meble tapicerowane pełnią dwie podstawowe funkcje: użytkową, a więc zapewniają wygodny wypoczynek, rekreację, sen, itp., oraz estetyczną związaną z ubogaceniem wystroju pomieszczenia. Jak jest zbudowany mebel tapicerowany? Meble tapicerowane są wyrobami o strukturze liniowej i powierzchniowej oraz objętościowej. Z reguły mebel w Kozłowie. Ogień objął obiekty magazynowo-produkcyjne, w tym m.in. magazyn mebli tapicerowanychMebel tapicerowany – należy do grupy wyrobów o złożonej konstrukcji i wieloaspektowym procesie wytwarzania. W projektowanym i eksploatowanym wnętrzu meble tapicerowane pełnią dwie podstawowe funkcje: użytkową, a więc zapewniają wygodny wypoczynek, rekreację, sen, itp., oraz estetyczną związaną z ubogaceniem wystroju pomieszczenia. Jak jest zbudowany mebel tapicerowany? Meble tapicerowane są wyrobami o strukturze liniowej i powierzchniowej oraz objętościowej. Z reguły mebel, magazyn pianki i szwalnię.
- Maj 2014 r. – doszczętnie spłonęła dawna fabryka mebli w Supraślu. W akcji gaśniczej uczestniczyło 13 jednostek straży pożarnej.
- Listopad 2014 r. – pożar w fabryce mebli Stęszewie. W akcji gaśniczej uczestniczyło 9 jednostek straży pożarnej.
- Marzec 2015 r. – pożar w fabryce mebli w Suchedniowie. Zniszczone zostało 500 m2 budynku. W akcji gaśniczej uczestniczyło 19 jednostek straży pożarnej.
- Lipiec 2015 r. – pożar w fabryce mebli tapicerowanych w Wolnym Dworze. Straty sięgnęły wielu milionów złotych, a w efekcie pożaru miejsca pracy straciło ok. 300 osób.
- Kwiecień 2016 r. – pożary w stolarni w okolicach Szczytna i suszarni drewnaDrewno – 1) Część pnia drzewa, gałęzi i korzeni zawarta między rdzeniem i korą; kompleks tkanek wytworzony przez kambium po jego wewnętrznej stronie; główna tkanka przewodząca i wzmacniająca pni, gałęzi i korzeni; przewodzi wodę i składniki mineralne z korzeni do liści. 2) Surowiec ze ściętych drzew formowany przez obróbkę w różnego rodzaju sortymenty (gr. ksylon – drewno). Źródło: L. Helińska-Raczkowska, w Olsztynku.
- Sierpień 2017 r. – pożar hali produkcyjnej w fabryce mebli w Barczewie. Straty wyceniono na prawie milion złotych.
- Grudzień 2017 r. – pożar w fabryce mebli w Piaskach. Źródło pożaru miało miejsce w instalacji odciągu pyłów.
- Maj 2018 r. – pożar w zakładach mebli tapicerowanych w Zakrzewie. W akcji gaśniczej uczestniczyło ponad 20 jednostek straży pożarnej.
- Lipiec 2018 r. – pożar hali produkcyjnej w fabryce mebli tapicerowanych w Mianowicach. Straty oszacowano na ok. 400 tys. zł. W akcji gaśniczej uczestniczyło 12 jednostek straży pożarnej.
- Listopad 2018 r. – zapalił się pył drzewny w instalacji odpylani w fabryce mebli w Przeworsku. Ogień rozprzestrzenił się, w efekcie czego spaliły się dach i ściany hali produkcyjnej. W akcji gaśniczej uczestniczyło 8 jednostek straży pożarnej. Straty sięgnęły 200 tys. zł. Strażakom udało się uratować mienie warte 3 mln zł.
- Styczeń 2019 r. – pożar hali produkcyjnej (7,2 tys. m2) w fabryce mebli w Wieruszowie. Straty wyniosły 4 mln zł. W akcji gaśniczej uczestniczyło 25 jednostek straży pożarnej.
Mała świadomość dużego ryzyka
Paweł Krak, dyrektor Biura Produktów Klientów Korporacyjnych w Warcie, w wywiadzie opublikowanym w tym wydaniu miesięcznika BIZNES mebleMebel – to sprzęt użytkowy należący do wyposażenia ruchomego oraz stałego wnętrz mieszkalnych, biurowych, hotelowych itp., służy do przechowywania, pracy, siedzenia, leżenia, wypoczynku, spożywania posiłków. Każdy mebel może być użytkowany indywidualnie, w kompletach mebli lub zestawach mebli. Jak dzielą się meble? Ze względu na konstrukcję meble można podzielić na • meble skrzyniowe,• meble szkieletowe,• meble tapicerowane. Źródła: • Swaczyna I.,.pl, przyznaje, że wiele firm meblarskich nie decyduje się na ubezpieczenie swojego majątku. Z różnych zresztą powodów.
Z naszego doświadczenia wynika, że najczęściej chodzi o niewystarczającą świadomość ubezpieczeniową. Taka sytuacja może być wręcz traktowana jako uchybienie kadry menedżerskiej, która może skutkować odpowiedzialnością wobec spółki w kontekście Kodeksu Spółek Handlowych. Do innych kluczowych powodów możemy zaliczyć brak odpowiednich zabezpieczeń technicznych w firmie lub brak jakiejkolwiek woli współpracy z firmami ubezpieczeniowymi, co utrudnia przygotowanie dobrej oferty polisy. Istnieje również myślenie, że „skoro jeszcze nie mieliśmy szkody w firmie, to ona się już nie pojawi” – mówi.
Ryzyko powstania pożary w fabrykach mebli jest duże, co wynika z faktu, że w magazynach wyrobów gotowych oraz w silosach z odpadami nagromadzonych jest bardzo dużo materiałów łatwopalnych. Ponadto wiele firm ma wewnętrzne zamknięte systemy odpylające (podciśnieniowe zasysanie wiórów, trocin, pyłów do silosu itp.) z maszyn transportujące pyły do silosu, a taki transport mieszaniny powietrza z pyłami jest niebezpieczny i musi podlegać ścisłej kontroli przez elektroniczny system antywybuchowy – gaszenia iskier. Z silosu odpady są transportowane do kotła grzewczego i w okresie grzewczym spalane w wyniku wysoko termicznego przekształcenia odpadu poprodukcyjnego (wióry, pyły, rozdrobnione zrzynki płytPłyta (płyta wiórowa) – 1) Tworzywo drzewne w postaci płyty, wytworzone przez sprasowanie pod wpływem temperatury, małych cząstek drewna, np. wióry drzewne, wióry strugane, trociny, wióry waflowe, wióry pasmowe i/lub inne cząsteczki lignocelulozowe np. paździerze lniane, paździerze konopne, bagassa z klejem. Najczęściej produkuje się płyty wiórowe jedno- lub trójwarstwowe. Cechy charakterystyczne płyty wiórowej • Gęstość płyty wiórowej: 600-680 kg/m3,• Gęstość drewnopochodnych), a powstała energia wykorzystywana jest do ogrzania hal podgrzania wody.
0,3-0,4%
wartości ubezpieczanego majątku stanowi roczna składka związana z ubezpieczeniem całego majątku firmy (trwałego i obrotowego)
Każdy zakład ubezpieczany przez ubezpieczyciela musi mieć system wykrywania pożaru połączony z jednostką zawodowej Straży Pożarnej. W chwili wykrycia zadymienia sygnał w ciągu kilku minut przekazywany jest do Straży Pożarnej i następuje z ich strony reakcja (przyjazd wozów bojowych). Ponadto każda firma powinna w miejscu składowania materiałów łatwopalnych mieć wydzielone strefy pożarowe, hale i ich konstrukcje nośne powinny mieć odpowiednie certyfikaty wytrzymałościWytrzymałość – graniczna wartość oporu stawianego obciążeniom zewnętrznym przez siły spójności ciała stałego. Innymi słowy: wytrzymałość jest to graniczna największa wartość naprężeń, która powoduje zniszczenie materiału. Wyrażana jest w paskalach (1 Mpa = 1 N/mm2). Obliczenia wytrzymałościowe dotyczą w głównej mierze wytrzymałości połączeń kątowych ściennych oraz zawieszenia szafek i den. termicznej w razie pożaru, a przestrzenie, gdzie są składowane materiały łatwopalne powinny być odizolowane ścianami przeciwpożarowymi.
Wymagany jest natryskowy system gaszenia pożaru oraz system hydrantów przeciwpożarowych. Dodatkowo wymagany jest monitoring zewnętrzny i wewnętrzny, odpowiednie składowanie wyrobów gotowych na podwyższonych paletach (ochrona przed zalaniem), aby ubezpieczyciel chciał ubezpieczyć zakład od pożaru, zalania i kradzieży.
Tyle teoria. A praktyka? Pytani przez nas właściciele kilkunastu firm meblarskich ubezpieczają swój majątek, jednak – jak sami przyznają – nie jest to w branży powszechną regułą.
Długa lista wymagań
Z uzyskanych przez nas informacji wynika, że roczna składka związana z ubezpieczeniem całego majątku firmy (trwałego i obrotowego) to około 0,3-0,4% wartości ubezpieczanego majątku. Chociaż składka nie odnosi się w żaden sposób do przychodów, to z naszych szacunków wynika, że jest to 0,2-0,3% przychodów ze sprzedaży, choć zdarzały się firmy, w których składka przekraczała 0,4% przychodów.
Wyliczając składkę ubezpieczyciel bierze pod uwagę posiadane przez firmę zabezpieczenia przeciwpożarowe, posiadany system wykrywania pożaru, aktualność badań elektrycznych sieci zasilających i maszyn (skuteczność zerowania i skuteczność izolacji), zabezpieczenia przed kradzieżą (monitoring wewnętrzny i zewnętrzny, stan ogrodzenia, system dozoru przez ochronę obiektu, szybkość powiadomienia i reakcji firmy ochraniającej obiekty), stosowanie szeregu procedur w razie pożaru czy powodzi oraz wartość ubezpieczanego majątku. Sprawdzany jest także stan budynków, system gaszenia lokalnych pożarów, znajomość przez pracowników zachowania się w razie pożaru czy innych zagrożeń, prowadzenie regularnych szkoleń w tym zakresie oraz cały zakładowy system przeciwdziałania sytuacjom zagrażającemu życiu i zdrowiu ludzkiemu w razie pożaru czy powodzi. Niektóre firmy ubezpieczeniowe wymagają także posiadanie systemu gaszenia pożaru (zraszacze). Nasza firma zatrudnia specjalistę ds. BHP, który jest także specjalista ds. ppoż. i wszystkie wymagania stawiane przez BHP odnoście bezpieczeństwa pracy są regularnie sprawdzane. Przeprowadzamy corocznie akcje gaszenia pożaru z udziałem lokalnej ochotniczej straży pożarnej oraz zawodowej straży pożarnej w formie ćwiczeń na terenie zakładu. W ćwiczeniach udział bierze cała załoga szkoląc się w szybkości ewakuacji oraz w skutecznym użyciu środków gaśniczych oraz udzielaniu pierwszej pomocy poszkodowanym. Notabene nasz specjalista ds. BHP jest byłym zawodowym oficerem straży pożarnej – mówi anonimowo prezes jednej z firm meblarskich. –Jeszcze kilka lat temu tylko Warta chciała ubezpieczać firmy meblarskie, w ostatnich latach meblarzy ubezpiecza także PZU, ale w obu przypadkach, aby zostać ubezpieczonym, należy spełnić wymagania dotyczące zabezpieczeń wymienione powyżej. W przeciwnym razie firma zostaje bez ubezpieczenia.
Pożary w fabrykach mebli to skutek błędnej klasyfikacji?
Paweł Krak potwierdza, że wiele zakładów ubezpieczeń widzi w branży meblarskiej podwyższony poziom ryzyka. Podwyższone ryzyko wynika, przede wszystkim, z procesów technologicznychProces technologiczny – część procesu produkcyjnego, podczas której zmienia się kształt, postać, wymiary lub własności elementów (surowców, materiałów, półfabrykatów), których przeznaczeniem jest wejście w skład gotowego wyrobu (np. mebla). Źródło: Strumiński J., Dolny S., Cegiel E. (1984), Technologiczne projektowanie zakładów mechanicznej obróbki drewna. Część I Zagadnienia ogólnoprojektowe i technologiczne, Skrypty Akademii Rolniczej w Poznaniu (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu), Poznań., jakie mają miejsce w zakładkach meblarskich, statystyk szkodowych nie tylko z rynku krajowego, ale również z rynków reasekuracyjnych – wyjaśnia.
Także Michał Strzelecki, dyrektor biura Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Producentów Mebli, mówi, że meblarstwo uważane jest przez towarzystwa ubezpieczeniowe za sektor podwyższonego ryzyka. Branża meblarska przynajmniej od kilku, a może już od kilkunastu lat miewa problemy z ubezpieczaniem swoich firm (chodzi tu głównie o ubezpieczenia majątkowe, ubezpieczenia maszyn, czy ubezpieczenia utraconych korzyści/kontraktów). Powodem tej sytuacji jest, w mojej ocenie, błędne klasyfikowanie sektorów opartych o przerób drewna lub materiałów drewnopochodnychMateriały drewnopochodne – poza tworzywami drzewnymi obejmują drewno lite, drewno zmodyfikowane w różny sposób, a także komponenty drzewne, w których drewno połączone jest z innymi materiałami, np. tekstyliami, metalem, tworzywami sztucznymi. Jakie zalety mają materiały drewnopochodne w stosunku do drewna? • nie mają typowych wad drewna, nie pękają, nie mają sęków,• są odporne na działanie owadów i grzybów,• mają dużą w jedną branżę drzewną. Niestety, poziom zaawansowania technologicznego firm w poszczególnych sektorach może być diametralnie różny – od firm, w których te zabezpieczenia są bardzo nowoczesne, spełniające obowiązujące wygania techniczne i przeciwpożarowe aż do firm, gdzie tych zabezpieczeń może wręcz nie być, lub ich stan techniczny pozostawia wiele do życzenia. Kolejną kwestią są oczywiście organizacja pracy, porządek i świadomość pracowników. Przy takim podejściu, niestety, każda szkoda mająca miejsce, w którymkolwiek sektorze obciąża w powyższym rozumieniu całą branżę, w tym również producentów mebli. W całym tym podejściu musimy też pamiętać, iż towarzystwa ubezpieczeniowe tworzą „branżowe portfele ubezpieczeniowe”. Jeśli dany portfel branżowy generuje zysk z punktu widzenia firmy ubezpieczeniowej wszystko jest w porządku. Sytuacja komplikuje się bardzo mocno, jeśli portfel branżowy zaczyna generować straty (upraszczając mocno: wartość wypłaconych odszkodowań przewyższa wartość wpłaconych składek). W takim przypadku, w zależności od strategii danego towarzystwa ubezpieczeniowego, stosuje się różne zabiegi – towarzystwo może w ogóle zrezygnować z ubezpieczania danej branży, może podnieść składki lub np. zmniejszyć zakres ochrony ubezpieczeniowej. Każde z tych zjawisk jest bardzo niebezpieczne dla firm meblarskich, gdyż powoduje generalnie brak stabilności w zakresie zarządzania ubezpieczeniem, ale również w zakresie np. kredytowym – wyjaśnia Michał Strzelecki.
Chociaż do pożarów w fabrykach mebli najczęściej dochodzi albo na skutek zaniedbań, albo zbiegu nieszczęśliwych wypadków, to jednak zdarzają się też… podpalenia. W ostatnich kilkunastu latach najbardziej znanym przypadkiem, zakończonym sprawą sądową i wyrokiem skazującym było podpalenie fabryki Mebelplast w Kieźlinach pod Olsztynem, 9 grudnia 2002 r. Podpalaczem okazał się członek Ochotniczej Straży Pożarnej w Kieźlinach, zatrudniony w fabryce w Kieźlinach kilka miesięcy przed podpaleniem.
ZOBACZ TAKŻE: Firmy meblarskie nie ubezpieczają majątku
Feralnej nocy (czujnik przeciwpożarowy włączył się kilka minut po godz. 22) zostawił pod swoim stołemStół – 1) Stolica (staropol.); mebel o konstrukcji szkieletowej lub konstrukcji skrzyniowej, składający się z części wierzchniej (płyty roboczej) i podstawy, o różnorodnej konstrukcji i rozwiązaniach plastycznych, wykonywany z różnych materiałów (drewno, kamień, metal, szkło, tworzywa sztuczne), o szerokim zastosowaniu (m.in. do pracy). Jak powstał stół? Występuje w wielu typach i odmianach. Do pierwszych form przedstolarskich zalicza się m.in. ścięte, obok którego leżała sterta poduszek z tapicerskiej gąbki, palącą się zapalniczkę. Gdy kilka chwil później pojawił się dym, a pracownicy ochrony próbowali ugasić pożar, sprawca udał się do strażnicy OSP w Kieźlinach, gdzie włączył syrenę alarmową, a następnie razem ze strażakami-ochotnikami udał się, jak gdyby nigdy nic, do gaszenia pożaru.
Nie powiadomił też od razu – do czego był zobligowany – Państwowej Straży Pożarnej, przez co jednostki PSP dotarły na miejsce w chwili, gdy już właściwie fabryka spłonęła. Straty oszacowano na kilka milionów złotych. Po pożarze sprawca jeszcze przez miesiąc pracował w firmie, zwolnił się jednak zdając sobie sprawę, że staje się głównym podejrzanym. Ostatecznie skazany został na 5 lat pozbawienia wolności.
Kilkanaście dni po pożarze w Turku, 16 grudnia 2019 r. wybuchł pożar w hali produkcyjno-magazynowej o powierzchni 1,6 tys. m2 w fabryce mebli w Manasterzu (woj. podkarpackie). Obrażenia odniosły 2 osoby, które zostały przetransportowane do szpitala. Jak ustalono doszło do zapalenia znajdujących się w hali elementówElement mebla – 1) Pojedynczy, podstawowy składnik konstrukcji mebla. Może być wykonany z jednego materiału lub z kilku różnych materiałów trwale ze sobą połączonych. Łączenie materiałów może prowadzić do uzyskania po stosownej obróbce elementu w postaci bryły (np. klejenie warstwowe) lub elementu w formie warstwowej z pustymi przestrzeniami (np. płyta komórkowa). Zazwyczaj do uzyskania elementu wymagane jest pełne spektrum produkcyjne drewnianych, styropianu, pianki i folii. Z walce z żywiołem uczestniczyło 28 zastępów Państwowej Straży Pożarnej i Ochotniczej Straży Pożarnej. Wygląda zatem na to, że temat pt. Pożary w fabrykach mebli będzie miał swój ciąg dalszy.
TEKST: Marek Hryniewicki
Artykuł opublikowany został w miesięczniku BIZNES.meble.pl, nr 2/2020.